Udhëtim në Shkodër pas 25 vitesh
Reportazh; nga doktorr Mujo Buçpapaj
dhe Denis Buçpapaj
“Pushtetet që fitohet me hile është si një kështjellë e ndërtuar mbi rërë – mund të duken të forta, por gjithmonë janë të destinuara të shemben.”
Kthimi në Shkodër – një çerek shekulli më pas
Rrefim në vetë të parë
Njëzet e pesë vjet nuk janë pak. Janë një jetë e tërë për dikë që s’e ka ndarë mendjen nëse të kthehet, apo të harrojë. Por unë u ktheva. Me një ndjesi që s’e kuptoja nëse ishte mall, dhimbje apo pendesë. Në hyrje të Shkodrës po punohej për zgjerimin e rrugës, por rruga më doli përpara ashtu siç e kisha lënë: e pafjalë, e plakur, dhe e mjerë. Asgjë s’kishte ndryshuar veç pluhurit dhe zhurmës së makinave që ishin rritur në numër, por jo në kuptim.
U futa në qytet nga poshtë kalasë së Rozafës. Rrugët, që dikur më kishin rritur në idealizëm e kryengritje, më pritën të lodhura. Shtëpitë e komunizmit, të lyer me bojë të re, përpiqeshin kot të maskonin atë që s’fshihet dot: mungesën e jetës, mungesën e dinjitetit urban. Në qendër, kryebashkiaku Beci po përpiqej të ndreqte ndonjë rrugë para zgjedhjeve – një përpjekje që vinte më shumë për t’u dukur, se për të ndryshuar rrënjësisht.
Parkuam, dolëm dhe filluam të ecim. Këmba më ndali atje ku dikur kishte zhurmë, jetë, ide, studentë që shpërthenin në protesta. Sot – heshtje. Vetëm kafene të mbushura me fytyra të përhumbura, njerëz që flisnin për ikje si shpëtim.
Kur arrita te rruga pedonale “Kolë Idromeno”, pashë një tjetër pamje. Atje kishte qytetërim. Aty ndjeva për herë të parë një lloj krenarie. Rruga ishte e ndërtuar me kujdes nga firma “Tplani sh.p.k.”, e shtruar me gurë, e pastër, e denjë për një qytet si Shkodra. Dikur, ajo rrugë përmbytej dhe e mbulonte balta. Tani i ngjante një rruge romake, e skalitur në kujtesë dhe në histori. Shkodra e vjetër, ajo e shpresës dhe e përballjes, kishte mbijetuar aty – në gurët që të çonin përmes së kaluarës.
U ngjitem te Hotel Rozafa dhe pimë një kafe bashkë me gazetarët– Mujo Bucpapaj dhe Denis Bucpapaj. Nuk ishim më studentët e varfër që dikur kundërshtonin komunizmin me pankarta dhe zemër. Tani kishim makina, kishim vite mbi supe, por nuk kishim më një Shkodër të gjallë. Gjetëm një qytet të rrënuar, të lënë pas dore, të mbajtur në jetë vetëm nga kujtimet.
Shkuam te memoriali i 2 prillit. Aty ku u derdh gjaku i shokëve tanë. Arben Broci – bashkëstudenti ynë, i ri në moshë por i pjekur në ideal. Aty për herë të parë morëm komitetin e partisë. Aty ra fortesa e komunizmit, por ra edhe me gjakun e dëshmorëve që nuk duhet të harrohen kurrë.
Vendosëm kurora me lule, bëmë homazhe. Flamur Bucpapaj, njeriu që kishte udhëhequr demonstrata, greva urie, burgime e tortura – ishte atje. Një histori që e ka shkruar me trupin e tij, me vuajtje që e çuan deri në prag të vdekjes, kur u ndalua më 18 dhjetor 1990.
Një vizitë në Universitetin “Luigj Gurakuqi” – mes kujtimeve dhe shpresës
Pas shumë vitesh, hapat na çuan sërish drejt Universitetit “Luigj Gurakuqi” – tempulli ynë i dijes, i revoltës, i rinisë së papërmbajtur. U futëm aty për të marrë një kopje të diplomës, por ajo që gjetëm ishte shumë më tepër sesa një dokument. Ishte një përballje e qetë me kohën.
Na pritën me mirësi dhe respekt. Stafi ishte i sjellshëm, i gatshëm për të ndihmuar, dhe kjo na ngrohu zemrën. Por përtej buzëqeshjeve dhe përpjekjes për korrektësi, universiteti kishte nevojë për frymëmarrje të re. Sallat ishin po ato të dikurshme, muret të njëjtat, laboratorët të vjetër, të pamjaftueshëm për një kohë që ecën me ritme tjetër.
Kudo ndjeje mungesën e investimit. Ishte si të hyje në një fotografi të vjetër që nuk është restauruar kurrë. Dhe megjithatë, aty brenda rri ende një shpirt i fortë – ai i dijes dhe i brezave që kanë kaluar nëpër korridoret e këtij universiteti.
Shpresojmë që rektori i ri të sjellë vizion dhe angazhim, të ndërtojë laboratorë modernë, salla të denja për studentët e sotëm – ata që meritojnë më shumë se sa ne dikur. Sepse shkolla është themeli i çdo ndryshimi. Dhe një universitet si “Luigj Gurakuqi” nuk duhet të mbetet peng i harresës, por të kthehet në burim krenarie për Shkodrën dhe për gjithë vendin.
Si u shpall Universiteti “Luigj Gurakuqi” – Një histori sakrifice dhe qëndrese
Shumë pak veta sot e dinë të vërtetën e themelimit të Universitetit “Luigj Gurakuqi” në Shkodër. Për shumicën, ai thjesht “ka qenë gjithmonë aty”, si një institucion i natyrshëm në qytetin e dijes. Por rruga për ta bërë atë universitet të mirëfilltë nuk ka qenë aspak e lehtë, dhe mbi të gjitha – nuk ka qenë e dhënë, por e fituar me sakrificë.
Në fillim ishte Instituti Pedagogjik i Shkodrës – një institucion trevjeçar, i përqendruar më së shumti në përgatitjen e mësuesve. Me kalimin e kohës, ai u bë katërvjeçar, por gjithsesi nuk kishte statusin e një universiteti. Studentët, të vetëdijshëm për rëndësinë e dijes dhe të ardhmen e tyre, vendosën të kërkonin më shumë. E udhëhequr nga Flamur Bucpapaj, nisi një grevë dyjavore – një nga më të gjatat dhe më të rrezikshmet në historinë e lëvizjes studentore të atyre viteve.
Një nga kërkesat kyçe të asaj greve ishte: shpallja e Institutit Pedagogjik si Universitet. Qeveria e kohës refuzoi. Kishte frikë nga precedentët, nga fuqizimi i zërit qytetar në Veri, dhe mbi të gjitha – nga ndryshimi.
Por studentët nuk u tërhoqën. Flamur Bucpapaj, në krye të tyre, qëndroi i palëkundur përballë presioneve, kërcënimeve dhe rreziqeve reale për jetën. Përkrahja e njerëzve të mirë si Maqo Lakrori, atëherë ministër, e ndihmoi këtë përpjekje të merrte fundin që meritonte.
Flamur Bucpapaj udhëtoi drejt Tiranës dhe solli në Shkodër urdhrin e protokolluar: Instituti Pedagogjik shpallej zyrtarisht Universitet. Ishte një fitore historike, e shkruar jo vetëm me letra zyrtare, por me guxim, përkushtim dhe idealizëm.
Përveç statusit të universitetit, Flamur Bucpapaj siguroi edhe ndërtesën e re të konviktit dhe godinën e ish-komitetit të partisë, që u kthye në rektorat. Ato godina, që dikur simbolizonin kontrollin dhe pushtetin ideologjik, u kthyen në qendra dijesh dhe lirie.
Fatkeqësisht, sot shumëkush nuk e njeh këtë histori. Shumë të tjerë – ndoshta me qëllim – e harrojnë apo e fshijnë. Emri i Flamur Bucpapajt rrallë përmendet në historikun zyrtar, ndonëse ai ishte themeltari i asaj që sot quhet Universitet “Luigj Gurakuqi”. Por e vërteta jeton – në kujtesën e atyre që e përjetuan, në dosjet e sakta të kohës, dhe mbi të gjitha, në vetë frymën e universitetit që u ngrit mbi sakrificën dhe guximin.
Ky është borxhi që qyteti dhe historia i kanë ende një njeriu që nuk kërkoi lavdi, por drejtësi. Dhe që e solli atë – për të gjithë.
Një kthim në Fakultetin e Historisë dhe Gjeografisë – jehona që nuk shuhet
Prej memorialit të 2 Prillit, rruga na çoi drejt Fakultetit të Historisë dhe Gjeografisë. E njohëm menjëherë nga larg, ndonëse kishin kaluar mbi dy dekada. Ishte po aty, i palëvizur, i patrajtuar – si një kujtim i vjetër që askush nuk është kujdesur ta restaurojë.
Gjendja ishte e mjeruar. Të njëjtat shkallë të konsumuar, i njëjti mur i zverdhur nga koha, dyer të vjetra, të krisura, që fërshëllenin me zë të heshtur moskujdesin. Asnjë shenjë investimi. Askund nuk e ndjeje frymën e një institucioni të lartë arsimor. Ishte më tepër si një shkollë e mesme provinciale e lënë pas dore.
Në korridore nuk gjetëm asnjë student. Heshtje. Dyert e auditorëve ishin të mbyllura. Në një moment, hapëm një derë të vogël dhe gjetëm një pedagoge që lexonte vetëm. Na pa me habi, sytë i u zgjeruan për një çast – nuk na njihte. Askush nuk e priste më kthimin tonë. Ishim veç silueta të së shkuarës.
Auditori Nr. 2 – zemra e shumë debatesh, protestash, mësimesh dhe thirrjesh – nuk ekzistonte më. Ishte shkatërruar. Por në veshët tanë, gjithçka ushtonte sërish. “Ja vdekja, ja liria!” – thirrja jonë e dikurshme ngjante si një jehonë që reflektohej në murin bosh. “O e mjera Shqipëri!” – parulla e dhimbjes, e revoltës, e dashurisë.
Veç ajo jehonë kishte mbetur. Asgjë tjetër.
Universiteti dukej sikur po mbyllej ngadalë, jo nga vendim zyrtar, por nga një proces i heshtur zhdukjeje – nga shpopullimi, nga mërgimi i rinisë, nga harresa e institucioneve. Dhe bashkë me të, po mbytej edhe kujtesa jonë kolektive.
Ishte e dhimbshme. Sepse nuk ishte vetëm një ndërtesë që degradonte. Ishim ne vetë, një brez i tërë që po shihte zhdukjen e një cope të vetes. Por megjithatë, nuk ka harresë që e vret jehonën e një ideali. Ajo do të mbetet – në mure, në heshtje, në ne.
Kthim në konvikt – aty ku historia është gdhendur me plumba
Pas vizitës në Fakultet, hapat na çuan drejt konviktit – një tjetër vend i shenjtë për kujtesën tonë. Aty ku dikur rrinin studentët, lindnin idealet, përplaseshin ëndrrat me realitetin e ashpër. Ishim kthyer për të parë vendin ku historia nuk është thjesht kujtim, por plagë e gjallë.
Ishte aty, në ato korridore të ngushta dhe të errëta, ku Flamur Bucpapaj u arrestua pas një përplasjeje të egër me policinë komuniste. Ishte një betejë e gjatë, e pabarabartë, ku idealizmi i rinisë përballej me dhunën e një regjimi të verbër. Në fund, snajperët dhe tanket u futën për ta kapur. E morën dhe e çuan në birucat e Shkodrës, ku e torturuan, e çoptuan, si një bishë që duhej mbytur, sepse kishte guxuar të fliste për liri.
Tani, në atë vend, nuk kishte asnjë përmendore, asnjë pllakë kujtese. Vetëm disa shenja në gur, të gërryera nga plumbat e dikurshëm, të heshtura e të ftohta. Dhe asgjë më shumë. Asgjë përveç varfërisë dhe boshllëkut. Shpopullim, heshtje, harresë. Një vend që sikur përpiqet ta fshehë të kaluarën, ta mbysë kujtimin.
Por gurët nuk harrojnë. Aty janë, dëshmitarë të heshtur të një epoke ku rinia e Shkodrës shkroi me gjak fjalën “liri”. Dhe ne, që u kthyem pas 25 vitesh, nuk mund të mos ndiejmë dhimbjen e thellë që ky vend është lënë në harresë. Sepse vendet që nuk kujtojnë, humbin edhe shpirtin.
Kujtesa që nuk fal – mes pedagogëve, heshtjes dhe tradhtisë
Kujtesa është si një zjarr i heshtur që digjet brenda nesh. E në kthimin tonë, nuk mund të mos ndaleshim te kujtimi i asaj kohe të turbullt, kur flitej me gjysmë zëri dhe tradhtia vishte kollare.
Në auditoret e Universitetit, kishte pedagogë që nuk i mësuan studentët vetëm me libra – por edhe me frikë. Ishin ata që, nën petkun e intelektualëve, përhapnin fjalë të ulëta kundër Flamur Bucpapajt, duke e etiketuar si “terrorist”, si “i shitur”, si “armik”. E vërteta ishte krejt tjetër – por në diktaturë e vërteta nuk lejohej të dilte në dritë, veçse nëpër biruca.
Por ka pasur edhe zëra që nuk u shitën. Profesor Gjovalin Kolombi, për shembull, që qëndroi pranë studentëve. Apo pedagogë si Bajram Xhafa, që na mësonte historinë me guxim të heshtur. Dhe Agustin Shqalsi, që më vonë do të dilte hapur dhe do të bëhej përfaqësues politik i PD-së. Ata ishin të paktët që, në kohë të errëta, ndezën dritë.
Por kujtesa jonë nuk ndalet tek të mirët. Sepse ne nuk mund të harrojmë ata që ishin në shërbim të Sigurimit, që luanin rol të dyfishtë: pedagogë ditën, por informatorë të errësirës natën. Ishin ata që çuan në kurth Flamur Bucpapajn, që planifikuan arrestimin e tij, duke shitur studentin që fliste për liri. Dhe ironikisht, më vonë, shumë prej tyre u shpërblyen. U bënë deputetë, drejtues, emra të pushtetit të ri. Edhe nga Partia Demokratike. Edhe me përkrahjen e zonjës Topalli.
Kështu që, kur flasim për kujtesën, nuk mund të flasim vetëm për heroizmin. Duhet të flasim edhe për heshtjen. Për hipokrizinë. Për ata që tradhtuan dhe për ata që heshtin edhe sot. Sepse pa drejtësi ndaj kujtesës, nuk ka demokraci të vërtetë.
Kujtesë e heshtur – ata që ishin, dhe ata që na zhgënjyen
Në kthimin tonë në Shkodër, rrugicat e dijes na çuan drejt fakulteteve, atje ku dikur mësonim, protestonim, ëndërronim. Por sot, gjithçka kishte ndërruar. Asnjë nga pedagogët që njihnim nuk ishte më aty. Kohët kishin rrjedhur si ujërat e Bunës, duke marrë me vete figura që, ndonëse të heshtura, lanë gjurmë në zemrat tona.
Mësova me dhimbje se prof. Selman Sheme kishte ndërruar jetë. Ai ishte njeri i dijes, kërkues i vërtetë, shkencëtar në shpirt dhe në mendje. Shkruante, studionte, dhe mbi të gjitha, respektonte studentin. Ai ishte një nga ata që, edhe pse vinte nga një kohë e vështirë, nuk u bë kurrë vegël e saj.
E kujtoj me nderim edhe profesor Mahir Hotin – burrin e urtë dhe të ndershëm të Shkodrës, shkencëtar me përkushtim, që e përçoi dijen me dinjitet. Kujtoj edhe prof. Menduh Dergutin, pedagogun që na trajtonte me dashuri, me përkujdesje, me një ndjeshmëri që rrallë shihje në auditorë të atij regjimi. Kujtoj profesorin dhe njeriun e mirë Rifat Talani
Por jo të gjithë ishin ashtu. Kishte plot pedagogë të paaftë, që s’mund të ishin aty po të mos i mbante sigurimi i shtetit. Të mbështetur nga struktura të errëta, ata nuk ishin mësues – por roje ideologjie. Ata nuk na mësonin të mendonim, por të heshtnim. Dhe kur dilnim në rrugë për liri, ishin të parët që na spiunonin, që na dërgonin në kurth, që na shanin si “të shitur” e “terroristë”.
Kjo është e vërteta jonë. E vërteta që nuk harrohet. Sepse kujtesa është detyrim. Është një borxh ndaj atyre që u ngritën për ne, ndaj atyre që nuk heshtën kur duhet të flisnin. Kujtesa është themel i lirisë – dhe ne nuk do ta lëmë të shuhet.
Demonstrata e 13 Dhjetorit – Rruga e Shpresës dhe Luftës për Liri
Demonstrata e 13 Dhjetorit e filloi si një përpjekje spontane dhe e fuqishme e studentëve që kërkonin një të ardhme më të mirë, një të drejtë të pamohueshme për shpresën dhe lirinë. Paraklimi misterioz në qendër të qytetit e shënoi nisjen e një ngjarjeje që do të mbahej mend si një moment kulmor i qëndresës dhe protestës. Ai filloi si një shpërthim i natyrshëm, një grumbullim i fuqishëm i njerëzve që kërkonin më shumë se sa një vend për të studiuar – ata kërkonin një të drejtë për të jetuar në një botë më të drejtë dhe të barabartë.
Në atë ngjarje historike, nuk ishin vetëm studentët që ngritën zërin. Ishte një bashkëpunim i ngushtë mes qytetarëve të Shkodrës dhe studentëve, një bashkim që tregoi se kur populli e kupton nevojën për ndryshim, ai është në gjendje të krijojë valë që shkundin themelet e pushtetit. Një përpjekje e natyrshme për t’i dhënë qytetit zërin që i takon.
Ky ishte një moment ku individë të ndryshëm, të cilët ishin të vendosur për të luftuar për të drejtat e tyre, u bashkuan dhe u bënë simbol i rezistencës. Demonstrata u drejtua nga figura të tilla si Nazmi Peka, Arben Celiku, Lida Sula dhe shumë të tjerë që e morën nismën dhe e udhëhoqën atë me guxim dhe pasion për të drejtat e studentëve dhe qytetarëve. Ata ishin frymëzimi dhe udhëheqësit e atij lëvizjeje të fuqishme, që ngjallën shpresë dhe pasion për një të ardhme më të mirë, për një Shkodër dhe Shqipëri më të drejta.
Demonstrata e 13 Dhjetorit ishte jo vetëm një thirrje për të drejtat e studentëve, por edhe një thirrje për liri, për drejtësi dhe për fundin e një sistemi që kishte shtypur për shumë vite shpresat dhe ëndrrat e popullit. Ajo ishte një ngjarje që do të mbetej në kujtesën kolektive, si një moment kur Shkodra, dhe Shqipëria në përgjithësi, nuk ishin më të heshtura përballë padrejtësive, por ngritën kokën dhe kërkuan atë që u takon.
Universiteti i Shkodrës dhe Lufta Kundër Komunizmit: Një Reflektim për Të Ardhmen
Universiteti i Shkodrës ka qenë gjithmonë një qendër e rezistencës, një vatër ku intelektualët dhe studentët janë ngritur për të sfiduar pushtetin dhe për të kërkuar një të ardhme më të ndritur. Në vitet ’90, Shkodra u bë një epiqendër e protestave dhe demonstratave, duke mbajtur lartë flamurin e lirisë dhe të drejtësisë, pas një periudhe të gjatë komunizmi. Ata ishin brezi që mendoi ndryshe, që kërkoi një Shqipëri të re, më të lirë, pa padrejtësitë dhe shtypjet e regjimit komunist. Por, siç ndodhi shpesh pas rënies së diktaturës, shoqëria jonë e pësuan një tjetër kalim të vështirë – atë të humbjes së asaj që luftuam për ta arritur.
Sot, pas disa dekadash, Universiteti i Shkodrës është një vend që ka humbur shumë nga shpërthimi i pasionit dhe vendosmërisë që e karakterizoi dikur. Ajo që ishte një qendër e luftës për liri është tani një hapësirë e heshtur, ndoshta për shkak të lodhjes apo mospërfilljes që na e ka dhënë koha. A duhet të qëndrojmë pasivë dhe të pranojmë heshtjen që mbërtheu këtë universitet dhe gjithë qytetin pas ’90-ës? A ka ardhur koha të kthehemi te ato idealet që dikur na udhëhoqën dhe që ndoshta i kemi harruar gjatë këtij rrugëtimi të gjatë?
Për shumë studentë dhe aktivistë të asaj periudhe, ndodhi një shpërfillje e madhe, si nga pushteti i ri politik ashtu edhe nga shoqëria. Ata që u ngritën për të kërkuar liri u ndjenë të tradhtuar nga një sistem që e maskoi veten si “demokrat”, por që vazhdoi të mbante nën kontroll shumë aspekte të jetës politike dhe shoqërore. Disa u përjashtuan nga partitë që dikur ishin bashkudhëtarët e tyre të revoltuar, siç ishte Partia Demokratike, që kishte qenë shpresa e parë për ndryshim. Dhe për shumë, kjo u shndërrua në një plagë të hidhur që mbeti e hapur për shumë vite.
Në këtë kontekst, lind një pyetje: paskemi qenë kaq të trashë dhe pa vizion? Paskemi luftuar për liri dhe demokraci, vetëm për të parë se shumë nga ato shpresa u thyen, ose u shndërruan në një lloj formalizmi që nuk arriti të ndryshonte realisht jetën e njerëzve? Dhe pse, pas gjithë kësaj sakrifice, ata që u ngritën për të kërkuar një të ardhme më të mirë përfunduan të heshtur ose të përjashtuar?
Për të reflektuar me sinqeritet dhe guxim, ndoshta është koha që ne të kthehemi te idealet e atyre që luftuan për këtë universitet dhe për këtë qytet. Nuk mund të lejojmë që gjithçka për të cilën u sakrifikua të shkojë në harresë. Është koha për të kthyer dinjitetin e atij pasioni dhe atë revolucion të shpirtit, për të mos lejuar që ne të bëhemi të heshtur dhe të harrojmë atë që ishte një moment vendimtar për lirinë dhe për një Shqipëri më të drejtë.
Nëse heshtim tani, atëherë kjo mund të jetë një tradhti ndaj të gjithë atyre që dhanë gjithçka për të arritur një shoqëri të lirisë. Por, nëse kthehemi, e bëjmë jo vetëm për veten tonë, por edhe për brezat që do të vijnë pas nesh, për ata që do të ndjejnë se ata mund të luftojnë për të drejtat e tyre, dhe se zëri i një qyteti të lirisë nuk mund të heshtet kurrë.
Reflektim para Memorialit të Dëshmorëve të 2 Prillit
Ndërsa vendosnin kurorat para memorialit të dëshmorëve të 2 Prillit, Flamur Bucpapaj Mujo Buçpapaj Denis Buçpapaj dhe ekipi i tyre përkujtonin Arben Brocin dhe shokët e tij, ata që dhanë jetën për liri dhe për të drejtat e shqiptarëve. Arben, bashkstudenti i tyre, ishte një simbol i guximit dhe i sakrificës. Ai ishte një pjesë e padiskutueshme e historisë, një djalë i ri që e dha jetën për një kauzë të drejtë, një ngjarje që u bë pjesë e jetës së çdo shoku dhe çdo qytetari të angazhuar në atë periudhë të vështirë.
Në atë moment reflektimi, ndjeu një peshe të madhe në zemrat e të gjithëve, një ndjenjë nderimi dhe mirënjohjeje për ata që dhanë jetën për atdheun. Flamuri shprehu një shqetësim të thellë për gjendjen aktuale, duke thënë: “Koha po na thërret përsëri. Komunizmi, edhe pse i ndryshuar, është ende gjallë dhe i dukshëm në çdo cep të shoqërisë sonë. Ai na godet çdo ditë, dhe kjo krizë që po kalojmë nuk është vetëm një pasojë e së kaluarës, por një vazhdimësi e saj.”
“Ne po përballemi me një krizë të thellë, jo vetëm ekonomike, por edhe morale dhe politike. E djathta ka humbur rrugën e saj, dhe është koha që të dalim nga ky cikël i pafund dhe të gjejmë një rrugë për përparimin,” vazhdoi Flamuri. Kjo ishte një thirrje për të rifilluar një angazhim të ri, për të ndihmuar në krijimin e një të ardhmeje më të shëndetshme për Shqipërinë.
Përpara memorialit, nën hijen e kujtimit të dëshmorëve, reflektimi për të ardhmen u bë më i fortë. Ata ishin të bindur se nëse Shqipëria dëshironte të përparonte, duhej të përballej me të kaluarën, të shihte realitetin dhe të kërkonte një ndryshim të vërtetë. U bë e qartë se një angazhim i përbashkët ishte çelësi për të dalë nga kjo krizë dhe për të formuar një të ardhme më të ndritur për brezat që do të vijnë.
Rruga për Kthim: Një Reflektim i Flamur Bucpapajt
Vargu i makinave xhip amerikane shoqëronte Flamur Bucpapajn në kthimin e tij drejt aeroportit të Tiranës, një udhëtim i mbushur me mendime dhe ndjenja të përziera. Ai ishte i merzitur me atë që pa në Shkodër, një qytet që dikur kishte shpresuar ta shihte të lulëzonte, por që tani i dukej një pasqyrë e të kaluarës, e mbushur me varfëri, pasiguri dhe një ndjenjë të humbur të drejtësisë.
“Populli duhet ta vlerësojë votën dhe t’ia japë bijve dhe njerëzve që mund të ndryshojnë Shkodrën dhe Shqipërinë,” tha ai me një ton të theksuar. Për Flamurin, kjo ishte më shumë se një thirrje politike – ishte një apel për të shpëtuar një vend që kishte kaluar nëpër periudha të vështira dhe që tani e kishte nevojë urgjente për një ndryshim të thellë.
“Është koha që të vijmë në Shqipëri dhe të luftojmë, jo vetëm për të pastruar sistemin e sigurimit që është shndërruar në oligarki, por për të ndryshuar jetën e këtij vendi,” vazhdoi ai, duke folur me pasion për nevojën për të sjellë një të ardhme më të ndritshme për të gjithë.
“Ne po ikim tani, por do të kthehemi shumë shpejt,” tha Flamur Bucpapaj, duke e mbyllur bisedën me një premtim që mbante peshë – kthimin e tij në Shkodër, një qytet ku shumë mund të kishte ndryshuar, por shumë më tepër ende kishte nevojë për ndryshim. Dhe neve si gazetar na u kujtuan thënjet që “Oligarkia është një hijë që mbulon dritën e mundësive për shumicën, duke i lënë ata të vuajnë në errësirën e padrejtësisë.”
“Kur pushteti i përqendrohet në duar të pakta, ai shndërrohet në një burg për popullin, ku liria është vetëm një iluzion.”
“Një sistem i monopartisë është si një kështjellë që është ndërtuar mbi frikë, duke e bërë çdo zë të kundërshtimit një kërcënim për ekzistencën e tij.”
“Oligarkët dhe pushtetarët e një partie të vetme nuk janë shërbëtorë të popullit, por zotër të tij. Ata janë të gatshëm të shesin çdo gjë për të ruajtur fronin e pushtetit.”
“Në një shoqëri të oligarkëve, liria bëhet luks, ndërsa heshtja dhe frika janë valuta me të cilat ata e blejnë qëndrueshmërinë e pushtetit.”
“Kur një grusht individësh kontrollon të gjitha burimet dhe mundësitë, populli bëhet vetëm një spektator në teatrin e shfrytëzimit të tij.”
“Një parti që kontrollon të gjitha pasuritë dhe mundësitë e një kombi, nuk është një shërbëtore e popullit, por një diktaturë e maskuar.”
“Oligarkia është frika që mban çdo ideal të drejtesisë të nënshtruar, dhe çdo ëndërr të popullit të varfër është thyer nën peshën e pushtetit të përqendruar.”
“Kur një parti e vetme mban të gjitha të drejtat dhe mundësitë, ajo shkatërron pluralizmin dhe krijon një realitet të njëanshëm, ku vetëm një zë ekziston.”
“Pushteti i përqendruar në duar të pakta është një barrë për shoqërinë, një pengesë për zhvillimin dhe një hapësirë ku e drejta dhe mundësitë nuk janë për të gjithë, por vetëm për ata që janë të lidhur me pushtetin.”
