Donald Trump thotë se bisedimet për t’i dhënë fund luftës në Ukrainë janë “më afër se kurrë” një marrëveshjeje, duke përmendur “diskutime të gjata dhe shumë të mira” me udhëheqësit evropianë dhe presidentin ukrainas Volodymyr Zelensky.
“Patëm një bisedë të mirë me udhëheqësit evropianë. Ishte një bisedë e gjatë dhe gjërat duket se po shkojnë mirë”, – tha ai, duke shtuar se pati “shumë orë bisedash” me Zelenskyn, si dhe kontakte me udhëheqësit e Gjermanisë, Italisë, Finlandës, Francës, Mbretërisë së Bashkuar, Polonisë, Norvegjisë, Danimarkës dhe Holandës, si dhe me sekretarin e përgjithshëm të NATO-s.
Ai gjithashtu vuri në dukje se kësaj i kishin paraprirë “biseda të shumta” me Presidentin rus Vladimir Putin dhe se udhëheqësit evropianë po tregonin “mbështetje të madhe” në përpjekjet për t’i dhënë fund luftës.
Sipas zyrtarëve amerikanë, një draft-marrëveshje paqeje po shqyrtohet gjatë bisedimeve dyditore në Berlin, e cila mund t’i ofrojë Ukrainës garanci sigurie “në stilin e Nenit 5”, sipas linjave të mbrojtjes kolektive të NATO-s, pa u bërë vend anëtar i Aleancës.
Siç raportuan ata, ky është një propozim i paprecedentë, që synon t’i ofrojë Kievit garanci të forta sigurie.
Të njëjtat burime pohuan se është arritur një marrëveshje për 90% të çështjeve midis Ukrainës dhe Rusisë, duke pranuar megjithatë se çështjet e territorit dhe sovranitetit mbeten të hapura dhe do të duhet të zgjidhen nga vetë palët e përfshira.
Ukraina e ka bërë të qartë vazhdimisht se nuk ka ndërmend të lëshojë territore, ndërsa sondazhet tregojnë se shumica dërrmuese e ukrainasve i refuzojnë kompromise të tilla.
Një zyrtar amerikan tha se Rusia duket e hapur ndaj mundësisë së anëtarësimit të Ukrainës në Bashkimin Evropian, ndërsa theksoi se qëllimi kryesor i Trump është të parandalojë përparimin e mëtejshëm të Rusisë drejt perëndimit.
Garancitë e sigurisë do të përfshijnë mekanizma të përforcuar mbikëqyrjeje dhe deeskalimi, për të shmangur incidente të izoluara që mund të përshkallëzohen në një konflikt më të gjerë.
Bisedimet nga pala amerikane u koordinuan nga të dërguarit e Trump, Steve Witkoff dhe Jared Kushner. Sipas të njëjtave burime, është përgatitur një draft prej 3 faqesh mbi çështjen territoriale, të cilin Zelensky pritet ta diskutojë me ekipin e tij përpara se çështja të ballafaqohet me palën ruse.
Në të njëjtën kohë, është diskutuar një “paketë prosperiteti” më e gjerë për rindërtimin e Ukrainës. Shefi i BlackRock, Larry Fink, ka ngritur një ekip që po punon me Bankën Botërore, ndërsa zyrtarët evropianë duket se janë të gatshëm të ofrojnë mbështetje të fortë financiare.
Forcë shumëkombëshe nën udhëheqjen evropiane
Udhëheqësit evropianë ranë dakord që çdo vendim mbi lëshimet e mundshme territoriale nga Ukraina ndaj Rusisë mund të merret vetëm pasi të vendosen garanci të forta dhe të besueshme sigurie, të cilat do të përfshijnë një forcë shumëkombëshe nën udhëheqjen evropiane.
Deklarata e përbashkët u lëshua në Berlin, pas një takimi të 10 udhëheqësve evropianë dhe Presidentes së Komisionit Evropian Ursula von der Leyen, në mbështetje të bisedimeve të paqes midis negociatorëve amerikanë dhe ukrainas për t’i dhënë fund luftës.
Sipas tekstit, garancitë e sigurisë duhet t’i lejojnë Ukrainës të mbajë forca të armatosura prej rreth 800 000 ushtarësh, në mënyrë që të ketë kapacitet të mjaftueshëm parandalues kundër kërcënimeve të ardhshme.
Në të njëjtën kohë, është planifikuar të koordinohet një “forcë shumëkombëshe për Ukrainën”, e përbërë nga kontribute nga shtete të gatshme, me mbështetjen e Shteteve të Bashkuara.
Siç është raportuar, kjo forcë do të ndihmojë në rindërtimin e forcave të armatosura ukrainase, sigurinë e hapësirës ajrore ukrainase dhe sigurimin e deteve më të sigurta, “duke përfshirë veprimet brenda Ukrainës”.
Garancitë e sigurisë do të përfshijnë gjithashtu një mekanizëm monitorimi të armëpushimit të udhëhequr nga SHBA-të, që synon të ofrojë paralajmërim të hershëm për sulme të reja të mundshme dhe të adresojë shkeljet.
“Vendimet mbi çështjen territoriale i përkasin popullit të Ukrainës, pasi të jenë vendosur garanci efektive dhe të forta sigurie”, – thuhet në deklaratë.
“Dëgjuam nga pala amerikane se ata janë të gatshëm të na japin garanci sigurie që korrespondojnë me Nenin 5”, tha Presidenti ukrainas Volodymyr Zelensky, duke theksuar se pa garanci të qarta dhe detyruese, Ukraina nuk mund të marrë vendime në vijën e frontit.
Siç tha ai, garancitë duhet të përfshijnë edhe mekanizma për monitorimin e një armëpushimi të mundshëm.
Ai i përshkroi bisedimet si “të vështira, por produktive”, duke theksuar se “jo të gjitha çështjet janë të lehta”, veçanërisht kur ato kanë të bëjnë me territoret.
Ai e përshkroi çështjen si “të dhimbshme” dhe theksoi nevojën për ta “zgjidhur atë në mënyrë të drejtë”, duke vënë në dukje se ka qëndrime të ndryshme, por se Ukraina është e gatshme “për punë serioze drejt një marrëveshjeje të fortë paqeje”.
Në të njëjtën kohë, ai sqaroi se SHBA-të nuk formuluan kërkesat e tyre për territoret, por përcollën qëndrimet ruse.
Nga pala gjermane, kancelari Friedrich Merz deklaroi se ekziston një “mundësi reale për një proces paqeje”, më e madhja që nga fillimi i luftës, duke theksuar se “pa Trump, momenti pozitiv i orëve të fundit nuk do të ishte arritur”.
Ai theksoi se SHBA-të kanë dhënë “një kontribut të rëndësishëm material” në çështjen e garancive të sigurisë, ndërsa përsëriti se aspekti territorial është vendimtar dhe se “vetëm Ukraina mund të vendosë për çdo lëshim territorial”.
Njëkohësisht, Merz paralajmëroi se një dështim i mundshëm nga BE-ja për të përdorur asetet e ngrira ruse në dobi të Ukrainës do të ishte “i dëmshëm” për Unionin, duke dëmtuar besueshmërinë dhe aftësinë e tij për të vepruar për vite me radhë. Çështja pritet të jetë në rendin e ditës të samitit të BE-së këtë javë.
Ndërkohë rusët pretendojnë se e kanë nën kontroll të plotë Kupyanskun. “Forcat ushtarake ruse kanë marrë kontrollin e plotë të qytetit të Kupyanskut, në rajonin e Kharkivit”, – raportoi agjencia ruse IFX, duke cituar një burim ushtarak. Sipas të njëjtit burim, përpjekjet e forcave ukrainase për të përparuar nga jugperëndimi drejt periferisë së qytetit po “zmbrapsen”.
