Truproja kubane, radarë kinezë, skafe luftarake iraniane dhe raketa ruse.
Qeveria e Venezuelës ka shpenzuar miliarda dollarë ndër vite për armë dhe shërbime sigurie nga armiqtë e Amerikës, teksa e ka thelluar përplasjen me Shtetet e Bashkuara.
Tani, kërcënimet e Presidentit Trump për të përshkallëzuar përplasjen po i vënë në provë këto aleanca.
Shtetet e Bashkuara kanë grumbulluar rreth 15,000 trupa dhe disa nga luftanijet e tyre më moderne në Karaibe, e kanë quajtur Presidentin Nicolás Maduro të Venezuelës ilegjitim dhe e kanë shpallur atë kreun e një organizate terroriste të trafikut të drogës. Të hënën, Trump bëri lidhjen më të qartë deri tani midis grumbullimit ushtarak dhe qëndrimit të Maduro, duke u thënë gazetarëve se ai “nuk ishte i dashuruar” me udhëheqjen e Venezuelës..
“Thjesht duhet të kujdesemi për Venezuelën,” shtoi ai. Në javët e fundit, Trump ka lëkundur mes sugjerimeve për sulme të menjëhershme ndaj Venezuelës dhe angazhimit me Maduro përmes diplomacisë.
Pak njerëz në Uashington ose në Karakas, kryeqyteti i Venezuelës, presin që ushtria venezueliane t’i rezistojë një sulmi të përqendruar nga fuqia ushtarake amerikane, nëse kjo është ajo që zgjedh Trump.
Asnjë nga aleatët e Maduro nuk ka aftësinë ose vullnetin politik për të rritur mbështetjen e tyre në një mënyrë që do të ndryshonte në mënyrë thelbësore ekuilibrin e një konflikti të tillë në favor të Venezuelës, sipas analistëve dhe njerëzve pranë qeverisë venezueliane.
Këto aleanca kanë qenë gjithmonë të shtyra më shumë nga fitimi ekonomik sesa nga afërsia ideologjike, megjithëse ato kanë luajtur një rol të rëndësishëm në mbajtjen në këmbë të Maduro dhe mentorit të tij dhe paraardhësit, Hugo Chávez, gjatë periudhave të krizës.
Dhjetëra miliarda dollarë në hua kineze mbajtën qeveritë e Chávez dhe pastaj të Maduros gjallë pasi huadhënësit perëndimorë pothuajse pushuan së punuari me Venezuelën. Tregtarët rusë të naftës kanë luajtur një rol thelbësor në mbajtjen e rrjedhës së eksportit kryesor të Venezuelës që nga momenti kur Trump vendosi sanksione të ashpra ekonomike ndaj vendit gjatë mandatit të tij të parë.
Inxhinierët iranianë kanë ndihmuar në parandalimin e kolapsit të plotë të industrisë së naftës së Venezuelës gjatë krizës së zgjatur ekonomike të vendit. Dhe dhjetëra mijëra mjekë dhe punëtorë kubanezë ofruan shërbime sociale gjatë periudhave të grevave të vazhdueshme dhe protestave masive që karakterizuan vitet e hershme të sundimit të Chávez.
Por vlera strategjike e Venezuelës për aleatët e saj është zbehur, së bashku me rënien e mprehtë të prodhimit të brendshëm bruto që nga viti 2014. Arkat bosh të Maduros e kanë bërë atë një huamarrës të rrezikshëm dhe një blerës të dobët të mallrave dhe shërbimeve.
Tërmetet e fundit gjeopolitike kanë vendosur një tension shtesë mbi këto lidhje.
Qeveritë në Havanë, Moskë dhe Teheran janë dobësuar ose shpërqendruar nga krizat ekonomike ose luftërat në vendet e tyre, duke ulur sasinë e burimeve që ata mund të kursejnë për të projeksionuar forcë jashtë vendit, thanë analistët.
Shumë nga aleatët e Maduro po ndjekin diplomacitë e tyre me rrezik të lartë me Trump dhe ka pak gjasa të rrezikojnë objektivat e tyre të brendshme për të mbështetur një aleat që përballet me gjasa të pakta, thanë analistët.
Kjo ka qenë veçanërisht e dukshme në marrëdhënien e Maduro me Presidentin Vladimir Putin të Rusisë. Kremlini iu përgjigj presionit në rritje ndaj Venezuelës duke ratifikuar një “traktat partneriteti strategjik dhe bashkëpunimi” të paqartë muajin e kaluar, por është përmbajtur nga angazhimi publik i ndonjë burimi të ri për partnerin e tij kryesor në Amerikën e Jugut.
Analistët rusë thanë se vendimi i Moskës për të qëndruar kryesisht duarkryq teksa aleatët e saj në Iran dhe Siri u sulmuan këtë vit tregon kufijtë e shtrirjes së saj gjeopolitike.
Një avion i vjetër rus ngarkesash (me histori udhëtimesh në vende me prani ushtarake ruse) ndaloi në Karakas më 30 tetor, sipas të dhënave të ndjekjes së fluturimeve. Por nuk është e qartë nëse avioni solli pajisje ose personel shtesë ushtarak, nëse mori pjesë në punime të planifikuara mirëmbajtjeje mbi armatimin e prodhimit rus, apo nëse ishte pjesë e një shfaqjeje për të dhënë përshtypjen e mbështetjes me kosto minimale.
Një avion tjetër ushtarak rus bëri një udhëtim të ngjashëm në Karakas në vitin 2019, hera e fundit kur Maduro u përball me një rrezik të menjëhershëm për humbjen e pushtetit, duke ngritur pyetje të ngjashme për ngarkesën e tij. Kremlini nuk ka komentuar asnjë nga udhëtimet.
“Ndoshta mund të vijnë dhe të rregullojnë diçka, të fluturojnë disa pjesë këmbimi,” tha Ruslan Pukhov, një ekspert i tregtisë së armëve ruse me bazë në Moskë, duke iu referuar mbështetjes aktuale të Rusisë për Venezuelën. “Por mendoj se mesazhi kryesor është se Venezuela është vetëm.”
Megjithatë, aleancat e Maduros e kanë forcuar aftësinë e tij për të mbajtur pushtetin duke i dhënë atij akses në tregjet e huaja dhe teknologji ushtarake që mund të shkaktojë humbje, nëse jo të mundë, trupat amerikane.
Ndërsa Kina është përmbajtur nga dhënia e huave të reja për Venezuelën, ajo e ka mbajtur tregun e saj të hapur për naftën venezueliane. Kina tani blen shumicën e kësaj nafte, duke e bërë atë kontribuesin më të madh në arkat e Maduros.
Kuba, e cila po përjeton një kolaps ekonomik, ende kontribuon atë që ndoshta është ekspertiza e saj më e vlefshme, kundërzbulimi.
Që nga fillimi i grumbullimit ushtarak amerikan në Karaibe, Maduro ka rritur numrin e truprojave kubanezë në detajin e tij të sigurisë dhe ka zgjeruar punën e oficerëve kubanezë të kundërzbulimit në forcat e armatosura venezueliane për të ulur rrezikun e një grushti shteti, sipas një personi pranë ushtrisë së Venezuelës, i cili kërkoi anonimat për të diskutuar tema të ndjeshme.
Personi tha se Maduro dhe rrethi i tij i ngushtë i shohin operativët kubanezë si të përvojshëm dhe të pakorruptueshëm.
Opozita e Venezuelës ka bërë thirrje vazhdimisht që oficerët venezuelianë ta braktisin Maduron për të siguruar mbijetesën e tyre. Disa ish-zyrtarë amerikanë kanë thënë se grumbullimi ushtarak përbën luftë psikologjike që synon të krijojë një ndarje brenda forcave të sigurisë venezueliane.
Zyrtarë aktualë dhe ish-zyrtarë venezuelianë besojnë se përvoja shumëvjeçare e Maduros në shuarjen e kundërshtimeve e bën të pamundur një ndarje të tillë.
Një nga opsionet ushtarake që administrata Trump po konsideron në Venezuelë përfshin dërgimin e forcave speciale për të kapur ose vrarë Maduron, sipas disa zyrtarëve amerikanë. Një plan tjetër më ambicioz parashikon kapjen e fushave të naftës venezueliane ose infrastrukturës kritike, thanë zyrtarët.
Analistët ushtarakë dhe ish-zyrtarë të sigurisë venezueliane thanë se armët ruse të Maduros rrisin gjasat që operacione të tilla të kenë viktima.
Sistemet e mëdha të armëve ruse që janë pjesë e forcave të armatosura të Venezuelës, si sistemet e mbrojtjes ajrore S-300 dhe avionët luftarakë Sukhoi, ka gjasa të shkatërrohen nga goditjet precize përpara çdo sulmi amerikan, sipas ekspertëve ushtarakë.
Fuqia e zjarrit amerikane, megjithatë, mund të hasë vështirësi për të neutralizuar raketat portative tokë–ajër Igla, të cilat konsiderohen ndër më të fuqishmet në klasën e tyre.
Maduro pretendon se qeveria e tij ka 5,000 raketa Igla dhe se ato janë shpërndarë në njësi ushtarake dhe milici aleate në të gjithë vendin.
Por kushtet e lagështa të magazinimit dhe konsumimi i përgjithshëm do të thotë se numri i raketave funksionale mund të jetë në qindra, sipas Pukhov, ekspert i ushtrisë ruse. Ky numër, megjithatë, është ende i mjaftueshëm për të paraqitur kërcënime të rëndësishme për çdo avion ose helikopter që fluturon ulët, të cilët ka të ngjarë të marrin pjesë në një operacion të forcave speciale.
“Do të jetë e vështirë për amerikanët që thjesht të hyjnë aty pa derdhur gjakun e tyre,” tha z. Pukhov.
NY Times, përgatiti në shqip ©LAPSI.AL
