Udhëheqësit evropianë dolën në krah të Volodymyr Zelensky të hënën në mbrëmje, mes shpresës se më në fund mund të arrijnë një përparim për t’i lejuar Ukrainës qasje në miliarda paundë asete të ngrira ruse.
Pavarësisht mbështetjes së zëshme për presidentin ukrainas, i cili është vënë nën presion të fortë nga Donald Trump për të lëshuar territore në mënyrë që t’i japë fund luftës shpejt, ende nuk ka një marrëveshje për çështjen e vështirë të shndërrimit të aseteve të ngrira ruse në një kredi për Kievin.
Downing Street tha se u bë “përparim pozitiv” për këtë çështje gjatë bisedimeve të organizuara me Zelenskyy, presidentin e Francës Emmanuel Macron dhe kancelarin gjerman Friedrich Merz.
Atyre iu bashkuan në një telefonatë udhëheqësit e 7 vendeve të tjera evropiane, një përfaqësues i lartë nga Turqia dhe shefat e NATO-s dhe BE-së. Gjatë takimit, udhëheqësit “theksuan nevojën për një paqe të drejtë dhe të qëndrueshme në Ukrainë”, duke përfshirë “garanci të forta sigurie” kundër agresionit të mëtejshëm rus, tha Downing Street.
Udhëheqësit ranë dakord se “tani është një moment kritik” për Ukrainën dhe u zotuan të rrisin mbështetjen për Kievin dhe presionin ekonomik mbi Moskën “për t’i dhënë fund kësaj lufte barbare”.
Shfaqja e mbështetjes evropiane erdhi pas kritikave të ashpra nga Presidenti Trump, i cili tha se ishte “pak i zhgënjyer” me Zelensky, duke pretenduar se nuk e kishte lexuar propozimin e SHBA-së për një marrëveshje paqeje. Ai këmbënguli, por pa dhënë ndonjë provë se “populli i tij [ukrainas] e do atë” dhe se presidenti i Rusisë, Vladimir Putin, ishte “dashur me të”.
Diskutimet vijnë pas përpjekjeve të SHBA-së për të çuar përpara një marrëveshje paqeje që ka shkaktuar shqetësim sepse shihet nga shumë kritikë si favorizim i pozicioneve të mbajtura nga Rusia.
Downing Street po shpreson për një marrëveshje për të sekuestruar miliarda asete shtetërore ruse të mbajtura nga bankat evropiane dhe për t’i kanalizuar ato në Ukrainë.
Qeveria britanike tha se bisedimet e së hënës kishin dhënë “përparime pozitive” në përpjekjen e gjatë për të përdorur “asete sovrane ruse të palëvizshme për të mbështetur rindërtimin e Ukrainës”. Më shumë se 180 miliardë paund asete ruse janë ngrirë në bankat dhe institucionet financiare evropiane që kur Putini nisi pushtimin e tij të plotë të Ukrainës në vitin 2022.
Udhëheqësit e BE-së do të takohen më 18 dhe 19 dhjetor në një përpjekje për të nënshkruar një propozim të shumëpritur të Komisionit Evropian për të kanalizuar 78 miliardë paund nga asete të ngrira në një “kredi dëmshpërblimi” që do t’i shkonte Kievit vitin e ardhshëm.
Propozimi i paprecedentë varet nga ideja se Moska duhet t’i paguajë Kievit dëmshpërblime për dëmet kolosale të shkaktuara nga lufta. Kievi do të përdorte dëmshpërblimet nga Moska për të shlyer kredinë ndaj BE-së, duke siguruar që institucionet financiare që mbajnë asetet do të merrnin paratë mbrapsht.
Edhe pse shumica e vendeve të BE-së e mbështesin planin, ai është përballur me rezistencë të fortë nga Belgjika. Rreth 160 miliardë paund asete ruse janë të imobilizuara në Euroclear, një depozitë qendrore letrash me vlerë në Bruksel, dhe qeveria belge është e shqetësuar se do të mbajë përgjegjësi për çdo sekuestrim dhe do të përballet me hakmarrje nga Moska.
Mbretëria e Bashkuar është e përgatitur të dorëzojë 8 miliardë paund asete të ngrira në Britani për të mbështetur Ukrainën, por dëshiron ta bëjë këtë në bashkëpunim me vendet e tjera evropiane.
Starmer do të diskutojë çështjen të premten me homologun e tij belg Bart De Wever, i cili është vënë nën presion nga udhëheqës të tjerë të BE-së. Një zëdhënës i kryeministrit belg tha se ai do të takohet me Starmer në Downing Street për të diskutuar “prioritete si migrimi, mbështetja e Ukrainës, siguria evropiane dhe rritja e ndërsjellë ekonomike”.
Takimi do të vijë një javë pasi Merz fluturoi për në Bruksel në një përpjekje për të bindur De Wever të heqë dorë nga kundërshtimi i tij ndaj planit të kredisë së dëmshpërblimeve.
Këshilltarët e sigurisë kombëtare britanike, franceze, gjermane dhe ukrainase janë udhëzuar të vazhdojnë diskutimet mbi planin e paqes të propozuar nga SHBA këtë javë.
Zelenskyy, i cili ka paralajmëruar se vendi i tij “nuk mund t’ia dalë mbanë” pa mbështetjen evropiane dhe amerikane, tha se bisedimet kishin qenë produktive dhe kishin bërë një “përparim të vogël drejt paqes”. Ai tha se planet Ukrainë-Evropë për një marrëveshje paqeje duhet të jenë gati deri nesër për t’u ndarë me SHBA-në.
Zyrtarët amerikanë pretendojnë se janë në fazën përfundimtare të arritjes së një marrëveshjeje, por ka pak shenja se Ukraina ose Rusia janë të gatshme të nënshkruajnë marrëveshjen ekzistuese kornizë të hartuar nga ekipi negociator i Trump.
Sekretarja e jashtme, Yvette Cooper, do të takohej me homologun e saj amerikan, Marco Rubio, për diskutime të mëtejshme të hënën, me Ministrinë e Jashtme që tha se të dyja palët do të “riafirmonin angazhimin e tyre për të arritur një marrëveshje paqeje në Ukrainë”.
Bisedimet vijnë pas publikimit të një strategjie të sigurisë kombëtare të SHBA-së, e cila përcakton interesat kryesore të politikës së jashtme të administratës Trump.
Dokumenti i publikuar të premten nga Shtëpia e Bardhë tha se SHBA-të donin të përmirësonin marrëdhëniet e tyre me Rusinë pas viteve të trajtimit të Moskës si një i përjashtuar global dhe se përfundimi i luftës ishte një interes thelbësor i SHBA-së për të “rivendosur stabilitetin strategjik me Rusinë”.
Dmitry Peskov, zëdhënësi i Kremlinit, tha se dokumenti ishte kryesisht në përputhje me vizionin e Moskës. Dokumenti strategjik tha gjithashtu se NATO nuk duhet të jetë “një aleancë në zgjerim të vazhdueshëm” dhe sugjeroi që shtetet evropiane përballen me “perspektivën e zhdukjes së qytetërimit” për shkak të migracionit.
