Komandantët rusë po ekzekutojnë ose po dërgojnë qëllimisht drejt vdekjes ushtarë që refuzojnë të luftojnë në Ukrainë. Lajmin e ka publikuar prestigjiozja “The Guardian” sipas një investigimi të ri të kryer nga media e pavarur ruse “Verstka”, e cila paraqet një pamje të zymtë të dhunës së brendshme brenda ushtrisë ruse.
Duke u bazuar në dëshmitë e ushtarëve në shërbim, të afërmve të të vdekurve, videove të publikuara dhe të dhënave zyrtare të ankesave, “Verstka” tha se kishte identifikuar 101 ushtarakë rusë të akuzuar për vrasje, torturë ose ndëshkim fatal të shokëve të tyre. Media raportoi se kishte verifikuar të paktën 150 vdekje, megjithëse ata thanë se besonin se numri i vërtetë ishte shumë më i lartë.
Që nga fillimi i pushtimit të plotë të Ukrainës nga Rusia, raportet për ushtarë të vrarë nga ana e tyre dhe për të ashtuquajturat “njësi bllokuese” të vendosura për të parandaluar dezertimet kanë qarkulluar gjerësisht.
Kremlini ka hedhur poshtë vazhdimisht akuzat për mungesë disipline midis trupave ruse, duke këmbëngulur se probleme të tilla janë të përhapura brenda ushtrisë ukrainase.
Por raporti i “Verstka” duket të jetë më i ploti deri më sot, duke dokumentuar një katalog të detajuar të metodave të përdorura për të imponuar bindjen dhe terrorin brenda radhëve.
“Verstka” citoi dëshmi nga ushtarë të cilët thanë se komandantët kishin ngritur “qëllues ekzekutimesh” për të hapur zjarr ndaj refuzuesve dhe më vonë për të hedhur trupat e tyre në lumenj ose varre të cekëta, duke i regjistruar ata si të vrarë në aksion.
Rrëfime të tjera përshkruajnë komandantët që përdorin dronë dhe eksplozivë për të “vrarë” ushtarët e plagosur ose gjatë tërheqjes. Në disa raste, oficerët dyshohet se urdhëruan operatorët e dronëve të hidhnin granata mbi burrat e tyre, duke i maskuar vrasjet si sulme beteje.
“Verstka”, një media lajmesh ruse e pavarur, fituese çmimesh, që tani vepron në mërgim dhe e themeluar nga disa prej gazetarëve investigativë më të respektuar të vendit, dokumentoi gjithashtu raste të ushtarëve që u torturuan deri në vdekje.
Forcat që nuk iu bindën urdhrave thuhet se u hodhën në gropa të mbuluara me grila metalike, u spërkatën me ujë dhe u rrahën për orë të tëra ose edhe me ditë. Hetimi zbuloi se në disa raste, ata u detyruan të luftonin me njëri-tjetrin në atë që dëshmitarët e përshkruan si beteja deri në vdekje në stilin e gladiatorëve.
Një rast i tillë u shfaq në një video të qarkulluar në maj 2025 nga grupet ukrainase që monitoronin forcat ruse. Pamjet tregojnë dy burra pa bluzë në një gropë, ndërsa një zë jashtë kamerës thotë: “Komandanti Kama në thelb tha se kushdo që e rreh tjetrin për vdekje, del nga gropa.”
Burrat fillojnë të luftojnë ndërsa zëri vazhdon t’i ngacmojë: “Mbarojeni që tani, çfarë po prisni?”. Më pas njëri shembet në tokë dhe nuk lëviz.
“Verstka” lidhi gjithashtu disa vrasje me skema shantazhesh financiare në të cilat komandantët kërkonin pagesa nga ushtarët në këmbim të shmangies së misioneve vetëvrasëse. Ata që nuk mund të paguanin ose refuzonin, “zeroheshin” zhargon i ushtrisë për eliminimin.
Hetimi përshkruan gjithashtu raste të trupave që dërgoheshin në misione vetëvrasëse. Ai ekspozon raste ku trupat ruse u vendosën qëllimisht si “mayachki”, ose fenerë të urdhëruar të ecnin përpara grupeve të sulmit pa pajisje për të tërhequr zjarrin e armikut.
Fillimisht, shumica e raporteve të ekzekutimeve të brendshme vinin nga formacione penale të përbëra nga dhjetëra mijëra ish-të dënuar të rekrutuar nga burgjet ruse, por baza e të dhënave e “Verstkës” tregon se praktika është përhapur në njësitë e rregullta të ushtrisë. Kultura e pandëshkueshmërisë dhe fluksi i ish-të burgosurve, thotë raporti, e kanë “normalizuar dhunën”.
Shumica e autorëve të identifikuar janë oficerë të rangut të mesëm në të 30-at dhe 40-at e tyre, shumë prej tyre veteranë të fushatave të mëparshme ruse ose transferime nga batalione penale. Pak janë përballur me ndjekje penale.
Media tha se ishte në gjendje të merrte informacione të detajuara biografike: emrin, gradën, moshën dhe njësinë, për më shumë se 60 nga 101 autorët e dyshuar. Pavarësisht provave të shumta, pothuajse asnjë nuk është bërë përgjegjës, shkruan “Vertska”.
Ajo shkruan gjithashtu se kishte marrë të dhëna zyrtare që tregojnë se zyra kryesore e prokurorit ushtarak të Rusisë mori gati 29 000 ankesa nga ushtarët dhe familjet vetëm në gjysmën e parë të vitit 2025, më shumë se 12 000 prej të cilave lidheshin me ndëshkimin nga eprorët e tyre.
Një burim në zyrën e prokurorit ushtarak i tha medias se kishte një ndalim joformal për hetimin e rasteve kundër komandantëve që shërbejnë në zona luftimi. “Ata thonë: “Nëse e hapim këtë, mund të dëmtojë operacionet”. Kjo do të thotë që këta oficerë kanë pandëshkueshmëri të plotë”, – tha ai.
