Çfarë nënkuptohet me “menjëhershmëri” në rastin e prekjes me dorë? Dhe çfarë intervali kohor duhet të konsiderohet i përshtatshëm për të rregulluar me siguri situata loje si ajo e Davis (prekja me krah) në Udinese–Lazio, që çoi në golin e friulanasve në minutën e 95-të?
Në rregullore nuk ka një përkufizim të saktë të këtij kriteri, mbi bazën e të cilit është e lejueshme të shënohet (dhe të konfirmohet) një gol pavarësisht prekjes me dorë/krah. Nuk përcaktohet shprehimisht nga sa sekonda përbëhet ky interval kohor, por 9 sekonda nuk janë pak për të justifikuar këtë lloj zone gri që ka shkaktuar zemërim te biancocelestët.
Të pësosh një gol në atë mënyrë, për më tepër në shtesë dhe vendimtar për rezultatin (barazim), është e vështirë për t’u përtypur. Po sikur të kishin kaluar 4 ose 5 sekonda, a do të ishte gjesti “më i menjëhershëm” dhe interpretimi i arbitrit ndryshe, por po aq i ligjshëm? Aktualisht kjo zonë gri në rregulla mbushet nga interpretimi subjektiv i arbitrit dhe kolegëve të tij në VAR.
Dhe pikërisht ky reflektim mbi paqartësinë e ka shndërruar atë episod në një tjetër “casus belli” të sezonit, aq sa e shtyu klubin kryeqytetas të nxirrte një komunikatë zyrtare duke folur për “gabime gjithmonë në disfavorin tonë, të përsëritura dhe të vështira për t’u kuptuar” dhe që “po ndikojnë në mënyrë të dukshme në punën e skuadrës dhe në barazinë e garës”.
Pse goli i Udineses u konfirmua pavarësisht prekjes me krah të Davis
Rregulli 12 mbi faullet dhe sjelljet e parregullta, sa i përket “kontakteve dorë (krah) – top”, shpjegon që në hyrje se “jo çdo kontakt i topit me dorën ose krahun e një lojtari përbën shkelje”. Por e konsideron shkelje nëse një lojtar “shënon në portën kundërshtare: drejtpërdrejt me duar/krahë, edhe në mënyrë aksidentale, përfshirë portierin; menjëherë pasi topi ka prekur duart/krahët e tij, edhe në mënyrë aksidentale”.
Kjo është arsyeja pse sipas Lazios goli i barazimit i Udineses nuk duhej të ishte dhënë. Dinamika e aksionit, megjithatë, i ka çuar zyrtarët e ndeshjes ta aprovojnë gjithsesi: goditja e Zaniolos përplaset në krahun e djathtë të Davis, një kontakt që i lejon lojtarit friulanas të përfitojë nga rikthimi i topit, të rikthehet mbi të, ta kontrollojë dhe më pas të godasë në portë duke realizuar 1-1.
Cili ishte interpretimi?
Në VAR u mor në shqyrtim edhe një prekje e mëparshme e Palmës, e konsideruar e pandëshkueshme sepse krahu ishte pranë trupit dhe nuk kishte as vullnet dhe as rritje të volumit të trupit. Pasi u sqarua ky dyshim, vëmendja u përqendrua te Davis. Çfarë u vlerësua? Davis ishte me shpinë dhe u godit sepse ndodhej në trajektoren e goditjes së Zaniolos, prandaj – sipas arbitërve – vullnetariteti përjashtohet, ashtu si edhe pozicioni i gjymtyrës që nuk konsiderohet se rrit volumin e trupit.
Nyja është një tjetër: menjëhershmëria, pra koha që kalon mes prekjes me dorë/krah dhe goditjes përfundimtare, nëse ka një lojë tjetër në mes (dhe sa kohë kalon) apo nëse veprimi konsiderohet i njëjti. Dhe është pikërisht interpretimi mbi konceptin e menjëhershmërisë, ato 9 sekonda që kalojnë para golit, që rezulton vendimtar për dhënien e rrjetës.
A ishte gabim sipas rregullores?
Jo, bazuar në atë që është shkruar: në pikën 3 të Udhëzuesit praktik të AIA-s trajtohet dhe sqarohet edhe një dyshim i tillë lidhur me situata loje të këtij lloji.
A është gjithmonë shkelje nëse një lojtar shënon në portën kundërshtare pasi topi, në mënyrë aksidentale, ka prekur duart/krahët e tij? Jo gjithmonë: është shkelje vetëm nëse shënimi ndodh “menjëherë” pas kontaktit aksidental, ndërsa nuk është shkelje nëse topi (i pasuar ose i drejtuar) përshkon një distancë të caktuar dhe/ose ka disa pasime përpara se të shënohet goli, ose nëse kalon një interval i caktuar kohe mes kontaktit aksidental dhe shënimit.
Interpretimi i arbitrave mbi përkufizimin e menjëhershmërisë
Që episodi ka qenë shumë kontrovers dhe i vështirë për t’u interpretuar e dëshmon edhe ndryshimi i mendimeve nga ana e ish-arbitërve që sot komentojnë rastet e moviolës si vëzhgues të jashtëm.
Në DAZN, Luca Marelli u shpreh kështu: “Rregullorja thotë se goli nuk mund të shënohet nëse pak më parë topi është prekur me krah ose me dorë – fjalët e ish-arbitrit –. Nuk është i ndëshkueshëm prekja e parë e Palmës së Udineses, sepse krahu është pranë trupit. Për prekjen e dytë, atë të Davis, ka një problem të madh. Kalojnë rreth 9 sekonda nga momenti kur Zaniolo godet, topi prek krahun e djathtë të Davis dhe më pas sulmuesi e çon topin në të majtë dhe shënon. Episodi mund të krahasohet me atë të Meister në Pisa-Fiorentina: në atë rast, intervali mes prekjes dhe golit ishte shumë më i shkurtër”.
Përfundimi i arsyetimit rrit perceptimin e dyshimit mbi vendimin e zyrtarëve të ndeshjes. A ka ndikuar pra vetëm koha e kaluar? “Nëse menjëhershmëria përcaktohet vetëm nga sekondat, atëherë duhet rregulluar në këtë drejtim – shton Marelli –. Problemi është se nuk ka rregullim mbi menjëhershmërinë. Po të kishte goditur menjëherë, goli do të ishte anuluar. Në nivel rregullorjeje, duke parë prekjen me krah, edhe pse plotësisht rastësore, dhe duke marrë parasysh sekondat e kaluara mes asaj prekjeje dhe goditjes fituese, ekziston një boshllëk në rregullore”.
Calvarese mendon ndryshe
Ndryshe mendon një tjetër ish-arbitër, Gianpaolo Calvarese (sot në VAR room të Amazon Prime Video për Champions League), i cili përmes rrjeteve sociale shpjegoi: “Me menjëhershmëri nënkuptohet një dinamikë shumë e qartë: kontroll i menjëhershëm pas prekjes, një maksimum prej një ose dy prekjesh, goditje dhe gol, dhe kjo është ajo që ka ndodhur këtë vit në Pisa-Fiorentina me Meister: prekje me dorë, rikthim i topit, goditje e menjëhershme dhe gol. Në atë rast anulimi është korrekt”.
Arsyetimi sjell pjesën e dytë të reflektimit: “Ekziston vetëm një kusht për të cilin goli mund të anulohet: që të shënohet drejtpërdrejt me krah ose menjëherë pas asaj prekjeje, dhe është e qartë se përgjigjja është jo: Davis driblon dy kundërshtarë dhe, mbi të gjitha, kalojnë rreth 9 sekonda para goditjes përfundimtare. Kjo e përjashton plotësisht konceptin e menjëhershmërisë. Për këto arsye goli është absolutisht i rregullt”.
