Gara presidenciale e Francës për vitin 2027 është plotësisht e hapur.
Pesë apo gjashtë zgjedhjet e fundit në vend kanë sjellë surpriza dhe kthesa të papritura, por megjithatë, struktura bazë e garës ka qenë e parashikueshme dy vite përpara. Këtë herë nuk është kështu.
Ka disa arsye për këtë: një ndjenjë e përgjithshme pakënaqësie ndaj politikës; përmbysja e ndarjes së vjetër të majtë-djathtë; dobësia e presidentit aktual, i cili nuk mund të kandidojë sërish dhe nuk ka fuqi reale për të ndikuar në përzgjedhjen e pasuesit të tij; si dhe pasiguritë globale, ekonomike dhe politike të shkaktuara nga administrata e Presidentit amerikan Donald Trump.
Për më tepër, përzgjedhja e kandidatëve është veçanërisht e pasigurt këtë herë, pasi qendra e Presidentit Emmanuel Macron është thellësisht e fragmentuar.
Deri muajin e kaluar, gara për të pasuar Macron-in ishte e kufizuar në dy ish-kryeministrat e tij: liderin e partisë qendrore të djathtë Horizons, Edouard Philippe, dhe liderin e partisë së Macron-it, Renaissance, Gabriel Attal. Por tani, të dy janë përplasur me presidentin dhe po përpiqen t’i drejtohen elektoratit të tij me prirje sociale progresiste, pro-evropiane dhe pro-biznesit, ndërkohë që distancohen nga një president jopopullor me një bilanc të lëkundur.
Sondazhet tregojnë se Philippe është udhëheqësi i qartë në këtë betejë për qendrën, me 21 deri në 24 për qind mbështetje në raundin e parë të zgjedhjeve, ndërsa Attal ka mbështetje rreth 14 deri në 15 për qind. Ndërkohë, kandidatura e ashpër e Ministrit të Brendshëm Bruno Retailleau kërcënon ta shndërrojë “luftën civile të qendrës” në një përballje treshe.
Si drejtues i partisë republikane të qendrës së djathtë, ish-gaullistëve tashmë të dobësuar, Retailleau duket i sigurt për t’u bërë kandidati i partisë së tij, çka e vendos atë përballë me dy nga tre aleatët e tij të koalicionit qeverisës, një situatë shpërthyese në thelb.
Presidenti francez ka humbur thuajse të gjithë ndikimin e tij të brendshëm që nga zgjedhjet e parakohshme të dështuara vitin e kaluar, dhe ka shumë pak fuqi për të ndikuar këtë garë vendimtare. Për më tepër, as Philippe dhe as Retailleau nuk pritet të kandidojnë për të “shpëtuar makronizmin”, por përkundrazi për ta varrosur atë dhe për të rikthyer diçka më të afërt me qendrën e djathtë socialisht konservatore, ekonomikisht liberale dhe më pak entuziaste ndaj Europës, siç ishin presidentët e mëparshëm Jacques Chirac apo Nicolas Sarkozy.
Në të majtën politike, skena është edhe më e mbipopulluar. Kandidati i përhershëm i së majtës radikale, Jean-Luc Mélenchon, po rezulton me 13 deri në 15 për qind në sondazhet e hershme të raundit të parë, pavarësisht se është figura më e papëlqyer në politikën franceze, me mbi 70 për qind mendime negative. Si gjithmonë, prania e tij e pashpallur por e pritshme në garë do ta bëjë të vështirë daljen në pah të një kandidati të përbashkët të së majtës së gjerë.
(Kandidati më i fortë në fillim të së majtës së moderuar dhe pro-evropiane është Raphaël Glucksmann)
Megjithatë, pretendenti më i fortë nga e majta e moderuar, pro-evropiane, është Raphaël Glucksmann, anëtar i Parlamentit Evropian, i cili pati një performancë befasuese në zgjedhjet evropiane të vitit 2024 dhe aktualisht rezulton me 10 deri në 11 për qind në sondazhe. Si Glucksmann ashtu edhe Mélenchon e kanë përjashtuar pjesëmarrjen në një garë të përbashkët primare të së majtës.
Ndërkohë, Partia Socialiste, dikur një forcë e fuqishme e qendrës së majtë, mbetet e përçarë mes krahut të saj radikal dhe atij reformist pro-evropian. Sekretari i Parë i saj, Olivier Faure, me prirje të majta, arriti të ruajë mandatin për herë të katërt dhe shpreson të jetë kandidati presidencial për vitin 2027. Megjithatë, të paktën dy figura në ngritje nga krahu i moderuar i partisë, Carole Dega, presidente e rajonit jugperëndimor Occitanie, dhe Karim Boumrane, kryetar bashkie i Saint-Ouen në periferinë e Parisit, planifikojnë ta sfidojnë atë.
Në përgjithësi, duket se deri në fund të vitit të ardhshëm mund të ketë deri në tetë kandidatë nga e majta në garën presidenciale.
Nga ana tjetër, për ekstremistët e djathtë, të vendosurit si favoritë nuk përkthehet domosdoshmërisht në fitore. Shifrat në sondazhe mbeten të forta për partinë Tubimi Kombëtar pavarësisht vendimit gjyqësor të marsit që e ndaloi lidershipin opozitar Marine Le Pen të kandidojë për pesë vjet. Të gjitha sondazhet e fundit tregojnë se Le Pen dhe zëvendësi i saj, Jordan Bardella, gëzojnë mbi 30 për qind të mbështetjes në raundin e parë. Dhe nëse kjo konfirmohet në prill 2027, cilido prej tyre do të ishte në pozicion të favorshëm për të fituar balotazhin muajin pasues, por as kjo nuk është një garanci.
Lexo më tej: Drejtësia franceze ekzekuton politikisht shefen e opozitës, Marine Le Pen
Si Le Pen ashtu edhe Bardella kanë një nivel shumë të lartë të papëlqyeshmërisë, në intervalin 47 deri në 49 për qind, çka do ta bënte jashtëzakonisht të vështirë për ta të arrinin 50 për qind të votave të nevojshme për të fituar.
Marrëdhëniet mes të dyve janë përkeqësuar që prej vendimit të gjykatës. Le Pen, e cila ende e konsideron veten si kandidate zyrtare e Tubimit Kombëtar deri në apelimin e vitit të ardhshëm, është irrituar nga sugjerimet, si nga kampi i Bardella-s ashtu edhe nga mediat, se ai është tani pretendenti i vërtetë për presidencën, duke vënë në dukje disa herë moshën e tij të re dhe mungesën e përvojës. Megjithatë, deri më tani, këto tensione nuk e kanë ulur popullaritetin e tyre të përbashkët në sondazhe.
Sigurisht, ka ende shumë kohë deri në zgjedhjet e vitit 2027 dhe sondazhet për raundin e dytë janë të rralla; gjithsesi, disa anketime të fundit nga Ifop dhe Odoxa sugjerojnë se Edouard Philippe do të mundte si Le Pen-in ashtu edhe Bardella-n, ndërkohë që ata mund të mposhtin Retailleau-n ose Attal-in. Rezultati do të varet, pra, nga kush siguron vendin e dytë në raundin e parë, diçka që mund të vendoset nga një diferencë e vogël prej vetëm disa mijëra votash nëse kandidatët e qendrës dhe të së majtës vazhdojnë të qëndrojnë kokë më kokë deri në fund.
Thjesht fare: Macron ka një problem pasuesi dhe nuk i ka mbetur shumë kohë për ta zgjidhur.
Politico, përshtati në shqip ©LAPSI.AL
