Britania deklaroi sot se po njeh një shtet palestinez pasi Izraeli nuk arriti të përmbushte kushtet, përfshirë një armëpushim në luftën gati dy-vjeçare në Gaza.
“Për të ringjallur shpresën për paqe për palestinezët dhe izraelitët, dhe për një zgjidhje me dy shtete, Mbretëria e Bashkuar sot njeh zyrtarisht Shtetin e Palestinës,” tha kryeministri Keir Starmer në X.
Ky hap e vë Londrën në një linjë me më shumë se 140 vende të tjera, por do ta zemërojë si Izraelin ashtu edhe aleatin e tij kryesor, Shtetet e Bashkuara.
Vendimi ka peshë simbolike pasi Britania luajti një rol të madh në krijimin e Izraelit si shtet modern pas Luftës së Dytë Botërore dhe ka qenë prej kohësh aleat i tij.
Kanadaja dhe Australia po ashtu njohën një shtet palestinez të dielën, dhe vende të tjera pritet të bëjnë të njëjtën gjë këtë javë në Asamblenë e Përgjithshme të Kombeve të Bashkuara në Nju Jork.
Në një veprim që e vendosi Starmerin në kundërshtim me presidentin amerikan Donald Trump, Britania i kishte dhënë Izraelit një ultimatum në korrik duke thënë se do ta njihte një shtet palestinez nëse Izraeli nuk merrte hapa për t’i dhënë fund “situatës së tmerrshme” në Gaza.
Husam Zomlot, kreu i Misionit Palestinez në Londër, e quajti vendimin një “njohje shumë të vonuar” që “nuk ka të bëjë me Palestinën, por me përmbushjen nga Britania të një përgjegjësie solemne”.
“Ai shënon një hap të pakthyeshëm drejt drejtësisë, paqes dhe korrigjimit të padrejtësive historike,” shtoi ai në një deklaratë.
Starmer kishte thënë në korrik se Britania do ta njihte një shtet palestinez nëse Izraeli nuk do të arrinte një armëpushim me militantët e Hamasit, nuk do të lejonte më shumë ndihma në Gaza, do të bënte të qartë se nuk do të kishte aneksim të Bregut Perëndimor dhe do të angazhohej në një proces paqeje që sjell një zgjidhje me dy shtete.
“Që nga ai njoftim në korrik, në fakt, me sulmin në Katar, një armëpushim në këtë pikë është rrënuar, dhe perspektivat janë të zymta,” tha Lammy, duke vënë në dukje se Izraeli gjithashtu ka vazhduar me një plan të ri vendbanimesh.
Starmer ka qenë nën presion nga shumë ligjvënës të partisë së tij, të zemëruar nga numri në rritje i të vdekurve në Gaza dhe pamjet e fëmijëve të uritur.
Përfshirja historike e Britanisë
Kryeministri izraelit Benjamin Netanyahu tha këtë muaj se nuk do të ketë kurrë një shtet palestinez dhe ka akuzuar vendet që e njohin një të tillë se po shpërblejnë “terrorizmin monstruoz të Hamasit”.
Londinezët shprehën reagime të përziera.
Lammy kishte thënë më herët se Britania ka një përgjegjësi historike për të lehtësuar një zgjidhje me dy shtete, që daton që nga Deklarata e Balfour e vitit 1917, e cila premtonte se krijimi i një shteti hebre nuk do të cënonte të drejtat arabe.
Trupat britanike pushtuan Jerusalemin nga Perandoria Osmane në 1917, dhe në vitin 1922 Liga e Kombeve i dha Britanisë një mandat ndërkombëtar për të administruar Palestinën gjatë marrëveshjeve të pasluftës që riformësuan hartën e Lindjes së Mesme.
“Ndërsa është një hap i mirëpritur, Britania i detyrohet Palestinës shumë më tepër se njohja,” tha Victor Kattan, profesor i së drejtës ndërkombëtare publike dhe këshilltar i fushatës “Britain Owes Palestine”, duke argumentuar për një kërkim-falje dhe reparacione për inxhinierimin e ndarjeve të dhunshme.
Vendimi mund të nënkuptojë që Misioni Palestinez në Londër të ngrihet në status ambasade.
