Ajo la betejat “trup më trup” të politikës së BE-së në vijën e parë, për kullat e sigurta prej fildishi të Bruges. Tani Federica Mogherini është përsëri në qendër të vëmendjes – për të gjitha arsyet e gabuara.
Në 5 vitet e fundit, ish-Përfaqësuesja e Lartë e BE-së e kishte rishpikur veten si rektorja e qetë e Kolegjit të Evropës, duke drejtuar besimtarët më të flaktë eurokratë të Bruges si një drejtoreshë mirëdashëse, teksa ishte e armatosur me një libër kontaktesh aq të madh sa çdo libër akademik.
Siç u raportua për herë të parë nga Euractiv, policia belge trokiti në Bruges dhe në shtëpinë private të Mogherinit të martën, si pjesë e një hetimi penal për keqpërdorim të dyshuar të fondeve të BE-së të lidhur me akademinë diplomatike të BE-së, të cilën ajo e ka drejtuar që nga themelimi i saj në vitin 2022.
Mogherini u ndalua së bashku me zyrtarin e lartë të Komisionit, Stefano Sannino, dhe një anëtar të stafit të Kolegjit të Evropës. Të tre u morën në pyetje nën dyshimin për mashtrim në prokurim, korrupsion dhe konflikt interesi kriminal. Deri më tani, askush nuk është akuzuar. Policia bastisi ndërtesat e kolegjit, EEAS dhe disa shtëpi private.
Për 52-vjeçaren Mogherinin, kjo shënon një ndryshim të menjëhershëm nga imazhi i kontrolluar që ajo ka projektuar që kur la postin politik për të marrë përsipër kolegjin.
Gjatë mandatit të saj që nga viti 2020, ajo e ka zgjeruar kolegjin, duke hapur një kampus të ri në Tiranë, Shqipëri, për t’u shtuar atyre në Bruges dhe Natolin në Poloni. Ajo gjithashtu e udhëhoqi kolegjin gjatë pandemisë, e cila i mbylli studentët në kolegjin prestigjioz në dhomat e tyre në kushte shpesh të zymta, dhe përjashtoi një profesor të njohur të politikës, i cili u zbulua se kishte shkelur rregullat duke ngacmuar seksualisht një studente femër.
“E re, italiane, kompetente”
Karriera e Mogherinit është karakterizuar nga të qenit në vendin e duhur në kohën e duhur.
Rruga politike e Mogherinit filloi në të majtën italiane. Fillimisht në radhët e të rinjve, pastaj si deputete e Partisë Demokratike dhe përfundimisht si ministre e jashtme e Italisë në vitin 2014.
Ajo kaloi vetëm 8 muaj në atë rol përpara se të bënte një hap të papritur drejt Brukselit për të marrë përsipër një nga 4 postet më të fuqishme në BE si përfaqësuese e lartë për çështjet e jashtme.
Kryeministri i atëhershëm italian, Matteo Renzi, e shtyu përpara ndryshimin e punës në Bruksel me një egërsi të pazakontë, duke hedhur poshtë një marrëveshje që do ta kishte bërë rivalin e tij, Enrico Letta, president të Këshillit Evropian.
Për 5 vjet nën drejtimin e Presidentit të Komisionit Jean-Claude Juncker, ajo ishte fytyra diplomatike e BE-së, duke përfaqësuar BE-në në negociatat mbi programin bërthamor të Iranit.
Megjithatë, mandati i saj si shefe e politikës së jashtme të BE-së tërhoqi kritika të përziera si në Bruksel ashtu edhe në vend. Kampi i Renzit dikur e promovoi atë si “të re, italiane, kompetente”, vetëm për ta ndryshuar skenarin në vitin 2019, kur Renzi e kritikoi ashpër Mogherinin duke thënë se kishte “rezultate zhgënjyese” dhe një “ndikim pothuajse zero”.
Ajo shpesh akuzohej se zotëronte koreografinë më shumë sesa gjeopolitikën. Ajo luftoi për të formësuar politikën e BE-së ndaj Rusisë dhe Ukrainës, u la mënjanë në Siri dhe në politikën më të gjerë të Lindjes së Mesme, dhe kurrë nuk e kapërceu plotësisht mosbesimin e shteteve anëtare lindore që e shihnin atë si shumë të butë ndaj Moskës.
Pastaj erdhi akti i saj i dytë i papritur. Pavarësisht se vetë nuk kishte një diplomë masteri, në vitin 2020 ajo u bë rektore e Kolegjit të Evropës, institutit elitar të diplomuar në Bruges dhe Natolin që trajnon eurokratët e ardhshëm. Emërimi ishte i diskutueshëm, me pyetje në lidhje me transparencën dhe kohën, gjithashtu sepse Mogherini nuk kishte përvojë akademike.
Ambasadore e markës
Megjithatë, rekrutimi i një personi të ri, femëror dhe me një qëndrim shumë politik për të drejtuar kolegjin u pa gjithashtu si një frymë ajri të pastër, që mund të trondiste një institucion elitar dhe shpesh të vjetër. Ajo mori detyrën nga Jörg Monar, një akademik gjerman me mustaqe, i cili kishte shkruar mbi 250 libra dhe artikuj akademikë rreth BE-së dhe i cili kishte drejtuar kolegjin që nga viti 2013.
Dukshmëria e saj kishte rëndësi. Mogherini u mbështet shumë në profilin e saj publik, duke u bërë ajo që shumë studentë e quanin me gjysmë shaka “fytyra e ftohtë e kolegjit”, e rehatshme në skena ku politika dhe akademia turbullohen.
“Kur flet me ekipin e saj, ke përshtypjen se nuk po flet me akademikë, por me politikanë”, kujtoi një ish-student, duke e quajtur këtë një ndryshim drejt një ton më politik për administratën e kolegjit.
“Ajo në fakt shfaqej. Ndalej dhe fliste me studentët, hante në mensë.” Një ish-student tjetër e përshkroi atë si “një lloj superyll të kolegjit”. “Më thuaj një rektor tjetër që njerëzit jashtë institucionit e njohin”, tha një ish-student i tretë.
Problemet
Por problemet filluan të shtoheshin. Mogherini, siç doli në pah kur shpërtheu skandali gjigant i korrupsionit i njohur si Qatargate, shërbeu në bordin e nderit të “Fight Impunity”, që supozohet të jetë një OJQ për të drejtat e njeriut e drejtuar nga i dyshuari kryesor dhe ish-eurodeputeti Pier Antonio Panzeri.
Ajo kishte marrë pjesë në eventin e lançimit të OJQ-së ndërsa ishte diplomate e lartë, dhe më vonë në një konferencë që ajo bashkëorganizoi ndërsa ajo ishte tashmë e instaluar në kolegj. Por ajo pohoi se nuk ishte në dijeni të sjelljes së tij të dyshuar.
Ajo e shtyu kolegjin drejt partneriteteve dhe marrëveshjeve të reja tregtare, duke lançuar një kampus të ri në Shqipëri së bashku me kryeministrin Edi Rama dhe Ursula von der Leyen.
Ajo e mbajti librin e saj të kontakteve afër, duke udhëtuar me avion nëpër botë për punët e kolegjit, duke u takuar për shembull me ministrin e jashtëm maroken Nasser Bourita në verën e vitit 2022. Një burim tha se plani fillestar i Mogherinit kishte qenë të krijonte një kampus të ri në Marok, në vend të Shqipërisë.
Por akademia plot energji u shemb të martën, kur ajo u arrestua me dyshimin për krijimin mashtrues të Akademisë Diplomatike të BE-së, një tjetër xhevahir në kurorën e kolegjit.
Për një institucion të famshëm për formimin e elitës së ardhshme të BE-së, Kolegji i Evropës papritmas duket si sfondi i një thrilleri politik të veçantë.
Pas gati një dite heshtjeje, kolegji, i themeluar në vitin 1949, më në fund lëshoi një deklaratë të shkurtër duke pranuar kërkimet e EPPO-së në kampusin e Bruges, duke mos përmendur arrestimin e Mogherinit dhe duke i lënë studentët e hutuar ta merrnin vetë me mend historinë.
“Kolegji merr të gjitha masat e nevojshme për të siguruar vazhdimësinë e aktiviteteve të tij”, shkroi ai. Mesazhi ishte i qartë: me ose pa Mogherinin, kolegji duhet të vazhdojë. ©EurActiv, përshtati në shqip LAPSI.al
