Sistemet ushtarake ruse kanë evoluar deri në atë pikë sa mbrojtja kundërajrore ukrainase arriti të kapte vetëm 6% të rreth 30 raketave balistike të lëshuara në shtator. Të tjerat goditën objektivat e tyre, pothuajse gjithmonë me civilë. Në gusht, numri ishte dyfish; në korrik, pothuajse trefish.
Më e rrezikshmja nga këto armë është Iskander-M, një raketë balistike me një rreze veprimi prej 500 kilometrash, një shpejtësi prej 800 metrash në sekondë, e cila udhëton me lëndë djegëse të ngurtë dhe është e aftë të kryejë manovra të paparashikueshme që e bëjnë të vështirë kapjen edhe nga raketat amerikane Patriot . Iskander-M sot përfaqëson ndoshta kërcënimin më vdekjeprurës për Ukrainën, pas asaj që ndodh në front.
Në fund të gushtit, një nga këto predha dëmtoi selinë e Bashkimit Evropian, në zemër të Kievit. Në mesin e shtatorit, një Iskander-M u drejtua nga një autostradë e Kaliningradit drejt Polonisë për një “stërvitje”. Por inteligjenca ukrainase kishte ekzaminuar tashmë çdo komponent të asaj rakete për muaj të tërë. Dhe ajo kishte arritur të zbulonte si përfundim ishin kontradiktat e vetë Bashkimit Evropian.
Një nga sekretet e Iskander-M e lidh atë me sektorë që nuk kanë të bëjnë fare me luftën. Motori i tij është i mbyllur në një strehë prej fibre karboni. Koni i pasmë, nga i cili çlirohet nxehtësia midis 3,000 dhe 4,000 gradë Celsius për të arritur shpejtësinë supersonike, është gjithashtu i bërë nga i njëjti material. Fibra e karbonit njihet më së miri për përdorimin e saj në hapësirën ajrore dhe aviacion, por edhe në makina luksoze, biçikleta dhe turbina me erë, sepse ka karakteristika unike: është 80% më e ngurtë dhe 30% më e fortë dhe më e lehtë se çdo aliazh metali. Por ky material ka gjithashtu dyfishin e rezistencës ndaj temperaturave të larta të çelikut dhe thith valët e radarëve, duke rritur kështu aftësinë e një rakete për të mbetur e fshehtë derisa të jetë tepër vonë për ta kapur.
Pa fibra karboni, nuk do të kishte Iskander-M. Dhe pa Iskander-M, aftësia e Rusisë për të goditur qytete ose për të shkatërruar termocentralet ukrainase do të zvogëlohej, duke i privuar miliona ukrainas nga ngrohja në dimrin e pestë (që po afron tani) të luftës totale.
Prandaj, fibra e karbonit është strategjike dhe Rusia është e aftë ta prodhojë atë, njëlloj si me fijet e pëlhurave sintetike. Megjithatë, kompleksit ushtarako-industrial të Moskës i mungon një segment thelbësor i zinxhirit të furnizimit: nuk prodhon ngjitësin e lëngshëm që lidh fibrat e karbonit dhe, duke u ngurtësuar në mënyrë të pakthyeshme me nxehtësinë, i jep asaj vetitë vdekjeprurëse të një rakete. Ky ngjitës sigurohet nga kimikate komplekse bazike të njohura si rrëshira epoksi. Rusia prodhon vetëm 1.5% të nevojave të veta. Kjo është një lidhje e fshehtë në zinxhirin ushtarako-industrial që është jetike për përpjekjet e sotme të luftës.
Kjo është arsyeja pse inteligjenca ukrainase ka kërkuar të zbulojë cilët janë eksportues të kësaj rrëshire në Rusi. Analistët nga Këshilli i Sigurisë Ekonomike në Kiev kanë shqyrtuar mijëra hyrje në regjistrat ndërkombëtarë të tregtisë nën kodin doganor “HS 3907300009”, atë të rrëshirave epoksi. Dhe ata arritën në përfundimin se furnizuesi më i madh i këtij produkti për Rusinë vitin e kaluar ishte Kina, me 42% të importeve. Surprizë, por kjo nuk është e gjitha. Këshilli i Sigurisë së Ukrainës deklaroi: “Italia ishte furnizuesi më i madh i rrëshirave epoksi në Evropë dhe furnizuesi i dytë më i madh në botë pas Kinës”, të paktën midis janarit dhe shtatorit 2024, “duke përfaqësuar 21% të importeve totale të Rusisë të këtij materiali”. Edhe në dy muajt e parë të këtij viti, pati rreth 10 dërgesa me vëllime të konsiderueshme.
Sipas autoriteteve ukrainase, ekziston vetëm një furnizues: një kompani kimikatesh bazë në Macherio në Brianza e quajtur Sir Industriale, e cila ka rreth 200 punonjës dhe një prezantim të detajuar në faqen e saj të internetit mbi etikën në lidhje me përgjegjësinë sociale të korporatave.
Në këtë pikë, u panë të dhënat e një regjistri transaksionesh doganore të disponueshme komercialisht, i cili mund të tregonte importet ruse. Ai tregonte qindra dërgesa produktesh kimike nga Sir Industriale, duke përfshirë 71 dërgesa rrëshirash epoksi, kryesisht për kompanitë e zbuluara nga ukrainasit. Disa furnizime të tjera dukeshin se kishin origjinën nga e njëjta kompani Macherio, të kaluara tranzit përmes kompanisë polake Kamex Magazyn dhe të dorëzuara te të njëjtët klientë rusë.
Kompmania italiane Sir Industriale thotë se nuk kishte ndalim për furnizimin e rrëshirave epoksi në Rusi, as ndonjë detyrim për të kryer kontrolle mbi palët e tyre që tregtojnë këto produkte (të ashtuquajturat detyrime “njih klientin tënd” dhe “kujdes të shtuar” të kërkuara nga rregulloret evropiane për produkte të caktuara). E pabesueshme, por e vërtetë.
Sanksionet mbi rrëshirat epoksi u vendosën vetëm më 20 korrik, pas 3 vjet e gjysmë lufte.
Corriere pyeti një specialist në kiminë bazë industriale. Ai shpjegoi se versioni i Sir Industriale ishte i vlefshëm. Pra, çështja duket se mbyllet.
“Mendoj se nuk ka asnjë moral në këtë histori. Nuk ka prova që Sir Industriale bashkëpunoi në programin Iskander-M, aq më pak me vetëdije. Kompania nuk e shkeli ligjin. Nuk do ta shkelte atë edhe nëse, deri të hënën e ardhshme, do të dërgonte sasi të mëdha rrëshirash të nevojshme për të ndërtuar atë raketë, sipas kontratave paraprake nga korriku. Sir është një nga shumë kompani që ka pasur marrëdhënie të gjata me Rusinë dhe ka vazhduar ta bëjë këtë falë ngadalësisë dhe mendjelehtësisë së sanksioneve evropiane. Për vite me radhë, asaj i ishte e ndaluar të dërgonte një shall prej 305 eurosh në Moskë, por jo komponentë që mund të integroheshin në një armë vdekjeprurëse”- shkruan gazetari Federico Fubini në Corriere.
Olena Yurchenko e Këshillit të Sigurisë së Ukrainës vëren se Bashkimi Evropian ende nuk ka sanksionuar asnjë nga kompanitë ruse në zinxhirin e furnizimit industrial të Iskander-M, as asnjë nga materialet. “Eksportuesit evropianë mund të verifikojnë lidhjet e klientëve të tyre rusë me qeverinë ose industrinë ushtarake”, thotë ai. “Dhe duhet ta bëjnë.” Është një dimension që nuk ekzistonte më parë: shërbimet e inteligjencës së Romës mund ta kenë pasur, por analistët ukrainas nuk e humbasin më asnjë lëvizje nga kompanitë italiane që operojnë në Moskë.
