Plani i ri që Donald Trump solli në takimin me Benjamin Netanyahun në Shtëpinë e Bardhë thuhet se përmban dallime të konsiderueshme nga drafti 21-pikësh që ai u paraqiti udhëheqësve arabë dhe myslimanë në Nju Jork javën e kaluar.
Ai detajon kohën e tërheqjes së Forcave të Armatosura Izraelite nga Gaza, përfundimin e pushtimit ushtarak, kushtet për shkëmbimin e pengjeve dhe çarmatimin e Hamasit, si dhe veprimet për “ditën tjetër”, me një autoritet të përkohshëm administrativ që merr përsipër qeverisjen e zonës.
Gaza do të evakuohet nga Hamasi dhe armët. Kontrolli i sigurisë do t’i jepet Izraelit dhe një grupi me udhëheqës formal presidentin amerikan, por si udhëheqësin thelbësor ish-kryeministri britanik, Tony Blair.
Autoriteti Palestinez nga Bregu Perëndimor nuk do të përfshihet në qeverisje. Përgjegjësia për hapat e mëtejshëm bie mbi një sërë vendesh fqinje dhe arabe. Me pranimin e marrëveshjes, Hamasi ka 72 orë për të kthyer pengjet e gjallë dhe të vdekur.
Vlen të përmendet se plani nuk përmban as referencën më të vogël për pretendimet apo kërcënimet e Izraelit për Bregun Perëndimor, pasi duket se presionet e ushtruara nga Katari dhe Arabia Saudite ishin të konsiderueshme dhe… të padurueshme, madje edhe për Trumpin.
SHBA-të duket se e kanë bërë të qartë se Bregu Perëndimor është një “vijë e kuqe” edhe për qeverinë aktuale. Gjithashtu, nuk ka asnjë dispozitë për transformimin e Gazës në një resort turistik, siç kishte thënë presidenti amerikan gjatë vizitës së parë nga tre vizitat e Netanyahut në Shtëpinë e Bardhë.
Më hollësisht, plani i ri amerikan përfshin sa vijon:
– Gaza do të transformohet në një zonë të lirë nga ekstremizmi dhe terrorizmi, e cila nuk do të kërcënojë fqinjët e saj. Do të rindërtohet në dobi të banorëve të saj, të cilët kanë vuajtur mjaftueshëm.
– Nëse të dyja palët bien dakord me këtë propozim, lufta do të përfundojë menjëherë.
– Forcat e Forcave Mbrojtëse të Izraelit (IDF) do të tërhiqen në një vijë për të cilën do të bihet dakord, në përgatitje për lirimin e pengjeve. Gjatë kësaj periudhe, të gjitha operacionet ushtarake, përfshirë sulmet ajrore dhe artilerinë, do të pushojnë, ndërsa linjat e kontaktit do të mbeten të qëndrueshme, derisa të përmbushen kushtet për një tërheqje të plotë dhe graduale.
– Brenda 72 orëve nga njoftimi publik i Izraelit se pranon marrëveshjen, të gjithë pengjet – të gjallë dhe të vdekur – do të kthehen. Pas lirimit të të gjithë pengjeve, Izraeli do të lirojë 250 të burgosur nga burgjet e sigurisë së lartë, si dhe 1,700 palestinezë nga Gaza që u arrestuan pas 7 tetorit 2023, përfshirë të gjitha gratë dhe fëmijët, të ndaluar në këtë kontekst.
– Për çdo peng të vdekur izraelit, Izraeli do të dorëzojë trupat e 15 palestinezëve nga Gaza.
– Pas kthimit të të gjithë pengjeve, anëtarët e Hamasit do të angazhohen për çarmatosje dhe do t’u jepet amnisti. Atyre anëtarëve që dëshirojnë të largohen nga Gaza do t’u jepet kalim i sigurt në vendet e treta (“vendet pritëse”).
– Pas pranimit të marrëveshjes, ndihma e plotë humanitare do të lejohet menjëherë në Gaza. Sasitë minimale do të korrespondojnë me ato të specifikuara në marrëveshjen e 19 janarit 2025 mbi ndihmën humanitare, duke përfshirë restaurimin e infrastrukturës (ujë, energji elektrike, kanalizime), rindërtimin e spitaleve dhe furrave të bukës, si dhe importin e pajisjeve për heqjen e rrënojave dhe hapjen e rrugëve. Shpërndarja dhe transporti i ndihmës brenda Rripit do të kryhet pa ndërhyrje nga asnjë palë, përmes OKB-së dhe agjencive të saj, Gjysmëhënës së Kuqe dhe institucioneve të tjera ndërkombëtare që nuk janë të lidhura me asnjërën palë. Hapja e Kalimit të Rafah në të dy drejtimet do të zbatohet sipas mekanizmit të përcaktuar në marrëveshjen e 19 janarit 2025.
– Gaza do të qeveriset nga një autoritet i përkohshëm kalimtar – një komitet palestinez teknokratik, jopolitik përgjegjës për menaxhimin e shërbimeve publike dhe komunale për banorët e Rripit. Komiteti do të përbëhet nga palestinezë kompetentë dhe ekspertë ndërkombëtarë, nën mbikëqyrjen e një organi të ri ndërkombëtar kalimtar, “Këshilli i Paqes”, i kryesuar nga Donald Trump. Anëtarë të tjerë dhe krerët e shteteve do të shpallen më vonë, përfshirë ish-kryeministrin britanik Tony Blair. Ky organ do të përcaktojë kornizën dhe do të menaxhojë fondet për rindërtimin e Gazës, derisa Autoriteti Palestinez të përfundojë axhendën e tij të reformave (siç është propozuar, ndër të tjera, në Planin e Paqes të Trump 2020 dhe iniciativën saudite-franceze) dhe të mund të rimarrë kontrollin e Rripit Palestinez në mënyrë të sigurt dhe efektive. Këshilli do të zbatojë standardet kryesore ndërkombëtare për të krijuar një administratë moderne dhe efektive që i shërben popullit të Gazës dhe tërheq investime.
– Plani ekonomik i Trump për zhvillimin dhe rindërtimin e Gazës do të formësohet nga një grup ekspertësh që kanë kontribuar në krijimin e qyteteve moderne dhe të lulëzuara në Lindjen e Mesme. Do të shqyrtohen shumë propozime investimi dhe ide ambicioze zhvillimi të zhvilluara nga organizatat ndërkombëtare, me qëllim unifikimin e kornizave të sigurisë dhe qeverisjes dhe tërheqjen e investimeve që do të krijojnë vende pune, mundësi dhe shpresë për të ardhmen e Gazës.
– Do të krijohet një zonë e veçantë tregtare me tarifa dhe norma aksesi preferenciale, të cilat do të negociohen me vendet pjesëmarrëse.
– Askush nuk do të detyrohet të largohet nga Gaza. Ata që dëshirojnë ta bëjnë këtë do të jenë të lirë të largohen dhe të kthehen. Banorët do të inkurajohen të qëndrojnë dhe do t’u jepet mundësia të ndërtojnë një Gazë më të mirë.
