Presidenti Trump u tërhoq nga një prej çështjeve kryesore të politikës së jashtme të presidencës së tij të martën, duke braktisur këmbënguljen e tij që Ukraina të heqë dorë nga toka për të arritur një marrëveshje paqeje me Rusinë dhe, në vend të kësaj, duke deklaruar se Ukraina, me mbështetjen e Europës, ishte “në një pozitë për të luftuar dhe për të FITUAR gjithë Ukrainën mbrapsht në formën e saj origjinale.”
Kthesa e tij në rrjetet sociale pak pas një takimi në Nju Jork me presidentin e Ukrainës, Volodymyr Zelenski, ishte një ndryshim marramendës. Pas takimit të tij tre-orësh me presidentin e Rusisë, Vladimir Putin, në Alaskë më shumë se pesë javë më parë, ai kishte këmbëngulur se Zelenski do të duhej të përballej me realitetin dhe të bënte një marrëveshje, duke hequr dorë nga territori për fqinjin e tij më të madh dhe më të fortë.
Trump nuk dha asnjë arsye për këtë ndryshim befasues, megjithëse disa zyrtarë europianë dyshuan se, duke u distancuar nga lufta, presidenti po lante duart nga një konflikt që ai dikur premtoi ta zgjidhte brenda ditësh ose javësh. Në tetë muajt e tij në detyrë, Trump ka lëvizur nga një pozicion në tjetrin mbi Ukrainën.
Në shkurt, ai e qortoi Zelenskin për këmbënguljen për ndihmë amerikane, duke i bërtitur në Zyrën Ovale: “Ti nuk i ke letrat.” Në pranverë, ai e mori me të mira Putinin, duke e përjashtuar nga tarifat. Këtë verë, ai i shtriu atij tapetin e kuq në Alaskë.
Tani, ai tingëllonte sikur po rreshtohej sërish me Ukrainën, ndërsa gjithashtu merrte si rol dytësor, duke përfunduar me fjalët: “Uroj që të dy vendet të jenë mirë.”
Orë pas deklaratës së tij se Ukraina mund të “fitojë” mbi rusët, ndoshta madje të marrë tokë përtej kufijve të saj, ai u kundërshtua nga sekretari i tij i shtetit dhe këshilltari i përkohshëm i sigurisë kombëtare, Marco Rubio. Rubio tha se lufta në Ukrainë “nuk mund të mbarojë ushtarakisht” dhe parashikoi se “do të përfundojë në tryezën e negociatave,” duke pasqyruar pozicionin e mëparshëm të Trump.
Në Alaskë, Trump kishte marrë një qëndrim të ngjashëm, madje duke premtuar të takohej me dy kundërshtarët së bashku për të hartuar një marrëveshje. Ai kishte hedhur poshtë idenë e ushtrimit të presionit mbi Putin për një armëpushim, duke deklaruar se një marrëveshje e plotë paqeje do të ishte më e përhershme.
Me Rubion, Trump madje ishte në bisedime me aleatët europianë për krijimin e një lloj force sigurie pas-marrëveshjeje për Ukrainën, një që ai tha se mund të përfshinte mbështetje ajrore amerikane, për të mbrojtur një “zonë pa fluturime” mbi Ukrainë.
Por të martën, pas fjalimit të tij pothuajse një orë në Kombet e Bashkuara në të cilin ai vetëm preku shkurtimisht konfliktin në Ukrainë, që ka përfshirë zyrtarët amerikanë të sigurisë kombëtare që nga pushtimi rus në shkurt 2022, Trump hoqi dorë nga ajo strategji.
Qartësisht i irrituar me Putin, i cili e turpëroi duke mos e zbatuar kurrë procesin e paqes që Trump këmbënguli se ata kishin rënë dakord, Trump shkroi një postim të gjatë mbi vështirësitë ekonomike dhe strategjike të Rusisë. “Rusia ka qenë duke luftuar pa qëllim për tre vjet e gjysmë një Luftë që një Fuqi e Vërtetë Ushtarake do ta kishte fituar për më pak se një javë,” tha ai, duke përdorur kapitalizimin e tij karakteristik. “Kjo nuk e dallon (bën të shkëlqejë) Rusinë.”
Ai shtoi se forcat e Putin ishin një “tigër prej letre”, e kundërta e asaj se si e kishte përshkruar më parë kombin me armë bërthamore. Ai gjithashtu shkroi për radhët e gjata për benzinë dhe shumat e mëdha të parave që po shpenzohen nga Rusia për luftën. “Putin dhe Rusia janë në TELASHE të MËDHA ekonomike,” tha ai.
Por e gjitha kjo ishte e vërtetë para takimit në Alaskë. Dhe Trump kurrë nuk shpjegoi pse ai tani besonte se Ukraina, e cila vazhdimisht ka humbur sasi modeste territori ndaj trupave ruse gjatë vitit të kaluar, do të ishte papritmas në gjendje t’i rikthejë ato.
Siç vuri në dukje një oficer i lartë ushtarak i NATO-s në Nju Jork për takimet e Kombeve të Bashkuara, Ukraina nuk ishte në gjendje të fitonte terren kur ndihma amerikane për vendin ishte në kulm, dhe rusët nuk kishin grumbulluar një forcë më të madhe.
As Trump nuk ofroi të rikthente dhjetëra miliarda dollarë në ndihmë ushtarake amerikane, duke thënë thjesht: “Ne do të vazhdojmë t’i furnizojmë armë NATO-s që NATO të bëjë atë që dëshiron me to.”
Ndërsa deklarata e Trump e bëri të tingëllonte sikur Shtetet e Bashkuara dhe NATO veprojnë me logjikën e tyre, realiteti është më i ndërlikuar. Forcat ushtarake të NATO-s komandohen nga një gjeneral amerikan që gjithashtu ka titullin Komandanti Suprem Aleat i Evropës, një post aktualisht i mbajtur nga Gjenerali Alexus G. Grynkewich.
Por vendimet për sa do të shpenzohet për armatosjen e Ukrainës do të ndikohen fuqishëm nga fuqitë më të mëdha europiane në aleancën e NATO-s, të udhëhequra nga Britania, Franca dhe Gjermania, dhe nga sekretari i përgjithshëm i NATO-s, Mark Rutte.
Zelenski, duke folur në Kombet e Bashkuara, vendosi se strategjia e tij më e mirë ishte të mirëpriste lajmin dhe të lavdëronte Trump, me të cilin ai pati një përplasje të famshme para kamerave në shkurt. Në atë kohë, Trump dhe zëvendëspresidenti JD Vance i kishin bërtitur atij për mungesë mirënjohjeje ndaj Shteteve të Bashkuara. Tani, Zelenski tha për Trump: “Mendoj se ai tani është më pranë situatës.”
Duke folur në anglisht me gazetarët, Zelenski e quajti z. Trump një “ndryshues loje”.
Mund të duhen muaj para se të bëhet e qartë nëse deklarata e Trump përbën një ndryshues loje dhe për cilën palë në konfliktin brutal. Dhe ka skenarë në të cilët Shtetet e Bashkuara mund të përfshihen ende në konflikt.
Për shembull, Trump të martën tha se vendet e NATO-s kishin të drejtë të rrëzonin avionë ushtarakë rusë që hyjnë në hapësirën e tyre ajrore. Në Estoni javën e kaluar, avionë luftarakë rusë qëndruan 12 minuta mbi vendin e vogël. Disa ditë më parë, dronë rusë fluturuan thellë në Poloni, një ngjarje që Trump sugjeroi shpejt se mund të kishte qenë një “gabim,” vetëm për t’u kundërshtuar nga presidenti i Francës, Emmanuel Macron.
Por kur Trump u pyet nga gazetarët nëse ai do të mbështeste aleatët e tij nëse ata do të përballeshin me një luftë ajrore mbi territorin e NATO-s, ai tha se “varet nga rrethanat.”
Një nga shumë të panjohurat tani është se si do të reagojë Putin ndaj ndryshimit të Trump. Ai qartësisht kishte llogaritur, pas takimit të Alaskës, se presidenti nuk kishte dëshirë për një konflikt të vazhdueshëm dhe asnjë interes për të dhuruar miliarda të tjera për kauzën ukrainase ose për të lejuar që ushtarë amerikanë të bashkoheshin me një forcë paqeruajtëse të NATO-s.
Kështu që ai mund të gjejë ngushëllim në tërheqjen e Trump, edhe nëse presidenti amerikan në fund po shpreh njëfarë mbështetjeje për Ukrainën. Ose, Putin mund të vendosë të rrisë sulmet dhe kërcënimet e tij, duke llogaritur se koha dhe masa do të favorizojnë Rusinë.
The New York Times, përgatiti në shqip ©LAPSI.AL
